درحالی‌که بلاتر همچنان درگیر دعواهای حقوقی به اتهام کلاهبرداری است، مقامات قطری از اتهامات وارده به آنها خشمگین هستند.
به گزارش گروه بین‌الملل صبح ما، «ایشان ترور» ستون‌نویس بخش خارجی واشنگتن‌پست نوشت: خشم غربی‌ها در سال ۲۰۱۰ پس از آن که فیفا، هیئت حاکمه فوتبال، پیشنهاد قطر را برای میزبانی جام جهانی در سال ۲۰۲۲ پذیرفت، محسوس بود. روزنامه آلمانی بیلد با چاپ تیتر «قطر استروف» به این اقدام واکنش نشان داد و ادعا کرد که تنها ثروت نفت و فساد می‌تواند بر انتخاب‌شدن این پادشاهی خلیج‌فارس تأثیر بگذارد. بیلد، این‌گونه خاطرنشان کرد: تنها توضیح این تصمیم این است که فیفا جام جهانی را به شیوخ دولت کوچک در بیابان فروخت. هیچ توضیحی دیگر وجود ندارد.
یک عنصر ناباوری و خودبزرگ‌بینی نیز وجود داشت. چگونه یک کشور کوچک بدون پیشینه ورزشی می‌تواند چنین رویداد مهمی را برگزار کند؟ در آن زمان روزنامه فرانسوی لیبراسیون چپ‌گرا بدان پرداخت. «از چند جهت، جمعیت‌شناختی، اقتصادی، زیست‌محیطی، ورزشی و گردشگری، این انتخاب شما را شگفت‌زده می‌کند.»
پس از دوازده سال، بسیاری از این احساسات پابرجاست. «دوآ لیپا»، ستاره پاپ، اجرای خود در مراسم افتتاحیه را تکذیب کرد و گفت که مشتاقانه منتظر است زمانی که قطر به تعهدات خود در زمینه حقوق بشر عمل کند، از قطر دیدن کند. «فیلیپ لام» که در سال ۲۰۱۴ به‌عنوان کاپیتان آلمان جام جهانی را بالای سر برد، دلیل عدم حضورش در دوحه را نگرانی‌های حقوق بشری عنوان کرد. باوجوداینکه چندین روز تا جام جهانی فاصله دارد، صحبت‌ها درباره تحریم‌ها بلندتر بیشتر می‌شود.
هواداران معترض فوتبال در آخر هفته نارضایتی خود را نشان دادند، به‌ویژه در آلمان، جایی که ده‌ها هزار هوادار در مسابقات لیگ باشگاه‌های محلی در هامبورگ، برلین و جاهای دیگر بنرهایی را علیه این مسابقات نصب کردند. بنرهایی که شامل فهرستی از شکایات در مورد سلطنت مستبد کشور میزبان، از جمله موارد ادعایی نقض حقوق بشر، سرکوب مخالفان، آزار و اذیت افراد (همجنس‌گرایان) و بدرفتاری با کارگران مهاجر می‌شد.
«۵ هزار کشته برای ۵۷۶۰ دقیقه فوتبال. شرم بر شما!» پیامی که در سراسر آلمان تکرار شد که اشاره دارد به میزان تخمین‌های مختلف از تلفات کارگران در طول پروژه‌های ساختمانی بلندپروازانه قطر از زمانی که این کشور ۱۲ سال پیش‌برنده مناقصه مسابقات شد.
حتی مدیر وقت فیفا که ریاست آن جلسه را برعهده داشت، اکنون می‌گوید که این یک «اشتباه» بوده است. «سپ بلاتر»، رئیس سابق فیفا، اخیراً به روزنامه سوئیسی Tages Anzeiger گفت: قطر کشور بسیار کوچکی است. فوتبال و جام جهانی برای آن خیلی بزرگ هستند.
مطمئناً، اظهارات بلاتر از سر دماغ‌سوختگی وی بوده است. او در سال ۲۰۱۵ در بحبوحه یک رسوایی فساد مالی که برخی از همکارانش را نیز درگیر کرده بود، سمت خود را ترک کرد. در سال‌های قبل، او به‌شدت از برگزاری مسابقات در قطر که ذخایر عظیم گاز طبیعی آن برای اولین‌بار جام جهانی را در خاورمیانه تأمین مالی می‌کرد، بدون توجه به عدم شرکت این کشور در دوره‌های قبلی، دفاع کرد.
درحالی‌که بلاتر همچنان درگیر دعواهای حقوقی به اتهام کلاهبرداری است، مقامات قطری از اتهامات وارده به آنها خشمگین هستند. «تمیم بن حمد آل ثانی»، امیر قطر ماه گذشته در یک سخنرانی اظهار کرد که کشورش مورد هدف حملات خارجی بی‌سابقه قرار دارد که شامل اکاذیب و استانداردهای دوگانه است که آن‌قدر وحشیانه بود که متأسفانه بسیاری از مردم را بر آن داشت تا دلایل واقعی و انگیزه‌های این کمپین را زیر سؤال ببرند.
هیچ زنجیره روشنی از شواهد وجود ندارد که مقامات قطری را به هرگونه اقدام ناشایست که نامزدی آنها در جام جهانی را تضمین کند، مرتبط کند. در واقع، قطر از زمان برنده‌شدن در مناقصه، به‌دوراز اتاق‌های دود آلود در زوریخ، جایی که فیفا در آن مستقر است، ثروت خود را به‌صورت علنی به بیرون ریخته است و نفوذ خود را از طریق خرید باشگاه فرانسوی پاری‌سن‌ژرمن گسترش داده است. تیم پاری‌سن‌ژرمن اکنون یک «هارلم گلوبتراترز» است که در آن نیمار برزیلی، لیونل مسی آرژانتینی و کیلیان امباپه فرانسوی حضور دارند.
منتقدان مالکیت پاری‌سن‌ژرمن را تمرینی برای «شستشوی ورزشی» می‌دانند تا تصویر یک رژیم مشکل‌ساز را تحسین کنند. آنها این استدلال را به خود جام جهانی هم تعمیم خواهند می‌دهند، زیرا قطر حدود ۲۲۰ میلیارد دلار برای ساختن زیرساخت‌های وسیع موردنیاز برای میزبانی مسابقاتی در این مقیاس از ابتدا هزینه کرده است. این شامل جاده‌های جدید، سیستم مترو، ده‌ها هتل و هفت استادیوم جدید است.
این پروژه‌های عظیم ساخت‌وساز همواره توجه را به سوابق حقوق کارگران این کشور جلب کرده است. هشتاد و پنج درصد از جمعیت ۳ میلیونی قطر را کارگران خارجی تشکیل می‌دهند و بخش قابل‌توجهی از این گروه را کارگران مهاجر از جوامع فقیر در شرق آفریقا، جنوب آسیا و آسیای جنوب شرقی تشکیل می‌دهند. گروه‌های حقوق بشر و بسیاری قبل از اینکه قطر در دریافت میزبانی رقابت‌های جام جهانی پیروز شود، سوءاستفاده‌ها و شرایط سخت مهاجران که طبقه پایین دائمی را در پادشاهی‌های خلیج‌فارس مانند قطر و امارات متحده عربی تشکیل می‌دهند، ثبت کردند.
گاردین سال گذشته فاش کرد که از زمان اهدای جام جهانی به قطر، حدود ۶۵ هزار کارگر از جنوب آسیا جان خود را ازدست‌داده‌اند. اما این تعداد مرگ‌ومیرها برای همه کارگران است و تنها به پروژه‌های جام جهانی مرتبط نبوده است. مقامات قطری اعلام کرده‌اند که آمار مرگ‌ومیر کارگران مربوط به کارگاه‌های ساختمانی حدود ۳۸ نفر بوده است. اگرچه عفو بین‌الملل از ناکامی قطر در بررسی علل اصلی مرگ بیشتر کارگران انتقاد کرده است.
بررسی‌های بیرونی مجموعه‌ای از مشکلات را در بخش کار، از مسائل مربوط به شرایط مسکن گرفته تا بیماری‌های ناشی از گرما، دستمزد ازدست‌رفته و سایر سوء استفاده‌های کارفرمایان، نشان داده است. از زمانی که میزبانی جام جهانی به قطر اعطا شد، این کشور قوانین کار خود را اصلاح کرد، حداقل دستمزد را بالاتر از بسیاری از کشورهای منطقه اعلام کرد و مدعی شد که سیستم بدنام «الکفاله»، سیاستی که عملاً بر حقوق مهاجران در کشورهای عربی حاکم است، را ملغی می‌کند.
سازمان بین‌المللی کار سازمان ملل در گزارشی در این ماه اظهار داشت که قطر اصلاحات «مهم» را انجام داده است که «شرایط کار و زندگی صدها هزار کارگر را بهبود بخشید»، اما اذعان کرد که «برای اعمال کامل باید کارهای بیشتری انجام شود و اصلاحات حقوق کارگری را اجرا کنند.»
گزارش جدید سازمان حقوق بشری اکیدم، موارد متعددی را در مورد سوءاستفاده از کارگران درگیر در پروژه‌های مرتبط با فیفا در دو سال گذشته ثبت کرده است. این گروه خاطرنشان کرد که شیوع این سوء استفاده‌های ادعایی در کارگاه‌هایی که به‌شدت توسط قطر، فیفا و شرکای آنها تنظیم می‌شود، نشان می‌دهد که اصلاحات انجام‌شده در پنج سال گذشته به‌عنوان پوششی برای مشاغل قدرتمندی که به دنبال استثمار کارگران مهاجر هستند، عمل کرده است.
هم مقامات قطری و هم فیفا از بیش از یک میلیون هوادار می‌خواهند که وارد این کشور شوند و انتقادات سیاسی خود را کاهش دهند و به مسابقات به دلیل منحصربه‌فرد بودن تاریخی آن احترام بگذارند. برای بسیاری از قطری‌ها، قرارگرفتن هواداران، افراد مشهور و سیاستمداران در جاهای دیگر باعث ظاهرسازی می‌شود. در سال ۲۰۱۸، زمانی که روسیه میزبان مسابقات بود، مسلماً این میزان از محکومیت سایر مقامات ورزشی و هواداران وجود نداشت. بررسی گسترده‌تر سوابق حقوق بشر روسیه نیز به‌اندازه تابش خیره‌کننده قطر در حال حاضر شدید به نظر نمی‌رسد.
هم مقامات قطری و هم فیفا از بیش یک میلیون هوادار می‌خواهند که وارد این کشور شوند و انتقادات سیاسی خود را کاهش دهند و به مسابقات به دلیل منحصربه‌فرد بودن تاریخی آن احترام بگذارند. برای بسیاری از قطری‌ها، قرارگرفتن هواداران، افراد مشهور و سیاستمداران در جاهای دیگر باعث ظاهرسازی می‌شود. در سال ۲۰۱۸، زمانی که روسیه میزبان مسابقات بود، مسلماً این میزان از محکومیت سایر مقامات ورزشی و هواداران وجود نداشت. بررسی گسترده‌تر سوابق حقوق بشر روسیه نیز به‌اندازه تابش خیره‌کننده قطر در حال حاضر شدید به نظر نمی‌رسد.
«شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی»، وزیر خارجه قطر در مصاحبه‌ای با روزنامه Frankfurter Allgemeine Zeitung در این ماه در واکنش به انتقاد آلمان، موضوعات موردبحث را زیر سؤال برد و گفت: ازیک‌طرف، مردم آلمان توسط سیاستمداران اطلاعات نادرست دارند. از سوی دیگر، دولت در زمینه مشارکت یا سرمایه‌گذاری انرژی با ما مشکلی ندارد.
ترجمه: گلناز سادات غفاری