این چرخه معیوب اکنون سه نسل از کودکان را از تحصیل و کار در جوامع فقیری که خانوادهها در آستانه زنده ماندن به سر میبرند، دور کرده است.
به گزارش گروه بینالملل صبح ما، عفو بینالملل خواستار اقدام فوری برای افرادی که فاقد مدارک شناسایی و هویتی هستند، شد.
«فیلمون ماشاوا» ۴۵ ساله، هرگز در طول زندگیاش حساب بانکی و یا تلفنی که به نام خودش باشد نداشته است. او هرگز گواهی تولد نداشته است و بدون مدارک شناسایی بودن برای او به معنای محرومیت از تحصیل و فرصتهای شغلی است درحالیکه کارفرمایان مدرک شناسایی برای استخدام میخواهند.
بنا به اظهار عفو بینالملل، نداشتن تابعیت در این کشور آفریقایی برای ۳۰۰ هزار زیمباوهای مشکلساز شده است.
ماشاوا با دادوستد خیابانی زنده مانده است. او از پدر موزامبیکی که بعدها به کشورش بازگشت و مادر زیمباوهای که در جوانی فوت شد در چیپینگ زیمباوه متولد شد. پنج فرزندش نیز بدون تابعیت بودن را از او به ارث بردهاند.
ماشاوا از خانهاش در هوپلی واقع در ۱۰ کیلومتری مرکز هراره، پایتخت زیمباوه به خبرنگار گاردین میگوید: گرفتن شناسنامه همیشه سخت بوده است زیرا اقوام پدرم در موزامبیک هستند و هیچ راهی برای تماس با آنها وجود ندارد. هیچکس دقیقاً نمیداند آنها کجا هستند. من بدون شناسنامه بزرگ شدم.
فرزندان او نیز هم چون او بدون شناسنامه و مدارک هستند و پسر ۱۶ ساله ماشاوا نمیتواند در امتحانات مدرسه شرکت کند.
ماشاوا میگوید: پسر بزرگ من باید برای امتحانات خود ثبتنام کند اما نمیتواند.
هزاران نفر در این حاشیهها زندگی میکنند. فرزندان اتباع خارجی که برای تأمین نیروی کار ارزان به این کشور مهاجرت کردهاند، برای دههها است که با بی تابعیتی دستوپنجه نرم میکنند. وضعیت آنها با قوانین تبعیضآمیز بدتر هم شده است؛ مانند قانون ۱۹۸۴ تابعیت زیمبابوه که افراد خارجی را از تابعیت این کشور آفریقایی محروم میکند.
هرچند بند ۴۳ قانون اساسی قدیم زیمبابوه به هرکسی که در زیمبابوه متولد شود و به والدینی که تابعیت هر کشور از جامعه توسعه آفریقای جنوبی (SADC) رادارند – ازجمله مالاوی، موزامبیک، زامبیا و آفریقای جنوبی – حق شهروندی را میدهد اما این قانون هنوز در قانون اساسی جدید جایی نگرفته است.
ماشاوا میگوید: قلبم برای فرزندانم به درد آمده است. آنها هرگز نباید دورانی را که من زندگی کردهام، تجربه کنند. آنها باید بتوانند به مدرسه بروند و شغلی داشته باشند و زندگی بهتری نسبت به من تجربه کنند. من واقعاً به کمک احتیاج دارم.
اما تاکنون تلاش برای مجاب کردن مقامات برای گرفتن شناسنامه برای فرزندانش بینتیجه مانده است. آخرین باری که به دفتر ثبتاحوال در هراره مراجعه کرد، مسئولی برای سرعت بخشیدن به روند کار از ماشاوا درخواست رشوه کرده بود.
ماشاوا گفت: پولی که این مسئول از من خواست که بپردازم بسیار سنگین بود. من نمیتوانم ۳۵۰ دلار بپردازم. من در طول زندگیام هرگز این پول را نداشتهام. من فقط یک فروشنده هستم.
مقامات بیوجدان و اعضای باندهای جعل مدارک اغلب شناسنامههای جعلی ارائه میدهند که توسط مأموران مدارس و گذرنامه بهراحتی قابلتشخیص هستند.
«لووید کوویا» هماهنگکننده تحقیقات در عفو بینالملل گفت: در آخرین گزارش آنان میگویند که مانند حیوانات ولگرد هستیم. سازمان عفو بینالملل از دولت این کشور خواسته است که وارد عمل شود.
او گفت: ملیت و داشتن یک هویت یک حق انسانی است که باید به کسانی که در زیمبابوه متولدشدهاند و هیچ مکان دیگری را نام وطن خود نمیدانند، اعطا شود. محرومیت و سلب تابعیت پیامدهای جدی حقوق بشر ازجمله عدم دسترسی به آموزش، اشتغال، مسکن و خدمات بهداشتی برای تأمین معیشت پایدار دارد.
این مقام عفو بینالملل افزود: مقامات باید برای صدور شناسنامه و مدارک شناسایی افراد بدون تابعیت و آنانی که معرض هستند، اقدام فوری کنند.
صبح روز چهارشنبه در شهر هوپلی، «ینت ژامینی» ۳۳ ساله، مشغول درست کردن فرنی برای کودکان خود روی اجاقگاز است.
او و سه خواهرش که با وی زندگی میکنند و فرزندانش فاقد تابعیت هستند. دختر بزرگش که ۲۰ ساله سن دارد بهتازگی اولین نوه را برای او به دنیا آورده است.
ژامینی میگوید: من هرگز شناسنامه یا مدرک شناسایی نداشتهام. پدر من مالاویایی بود و در دهه ۷۰ در اینجا ساکن شد. وقتی متولد شدم، هرگز فرصتی برای دریافت شناسنامه نداشتم. مادرم که زیمبابوهای بود، بدون گرفتن مدارکی برای ما فوت کرد. پدرمان هم نیز بعدازآن ناپدید شد.
شوهرم مرا ترک کرد زیرا هیچ اطلاعات خاصی ندارم. خواهرم ازدواج کرد و چهار فرزند به دنیا آورد اما شوهرش او را ترک کرد زیرا فاقد شناسنامه است. زندگی بدون هیچگونه مدرک شناسایی دشوار است. من نمیتوانم شغلی پیدا کنم، با شستن لباسها زنده میمانم؛ اما ما مورد سوءاستفاده قرار میگیریم زیرا چارهای وجود ندارد.
او افزود: من از مقامات التماس میکنم که به ما کمک کنند. این زندگی بدون داشتن مدارک غیرقابلتحمل است. ما نمیتوانیم رأی دهیم یا شغل پیدا کنیم. حتی نمیتوانیم سیمکارت بخریم. من میخواهم فرزندانم آینده درخشان تری داشته باشند و تنها راه داشتن زندگی خوب داشتن اسناد شناسایی معتبر است.
« دودزای» خواهر ۳۵ ساله وی در دوران شیوع بیماری همهگیر کرونا نتوانسته است به کمکهای غذایی موجود دسترسی پیدا کند.
او که مادر چهار فرزند است میگوید: این زندگی ما بوده و عادی شده است. هر وقت همسایگان ما برای دریافت کمک ثبتنام میکنند، ما به دلیل نداشتن کارت شناسایی کنار گذاشته میشویم.
«فلا» ۲۵ ساله بیکار است. زنان دیگر در سن او در دانشگاه هستند یا کار میکنند. او میگوید: من به دلیل این مشکل هیچ چشماندازی برای استخدام شدن ندارم. من واقعاً به شناسنامه و مدرک شناسایی نیاز دارم تا بتوانم زندگی خود را بهتر کنم. من خیلی از هم سن و سالهایم عقب هستم و همچنین میخواهم به مدرسه برگردم.
«آنی کوموندا» سفیر مالاوی اظهار کرد که کووید ۱۹ برنامه سفارت برای کمک به زیمبابوههای مالاوی تبار را مختل کرده است.
او گفت: ما بهعنوان یک سفارت، برنامههای ارتباطی را انجام میدهیم، اما تحت تأثیر کووید ۱۹ قرارگرفتهایم. این برنامهها به ما کمک میکند تا اطلاعات کافی در مورد تعداد افرادی که به یاری نیاز دارند، دریافت کنیم. ما همچنین با UNHCR در تلاش بودیم تا با این جوامع ارتباط برقرار کنیم.
«موچنجه» ۴۵ ساله قبل از رفتن شوهرش دو دهه میشد که ازدواجکرده بود.
او میگوید: من الآن پیر شدهام و پنج فرزند دارم. چندین بار سعی کردم شناسنامه بگیرم اما موفق نشدم. ازدواج من به دلیل عدم دریافت مدرک شناسایی از بین رفت. شوهرم میگفت که نمیتواند با زنی بدون شناسنامه زندگی کند. این موضوع بر فرزندان من تأثیر گذاشته است، آنها نیز هیچ مدرکی ندارند.
« جیمز چیور» رئیس Hopley Trust میگوید، این چرخه معیوب اکنون سه نسل از کودکان را از تحصیل و کار در جوامع فقیری که خانوادهها در آستانه زنده ماندن به سر میبرند، دور کرده است. ما از دولت میخواهیم که به این خانوادهها کمک کند زیرا این امر بر آموزش و سایر برنامههای جامعه تأثیر میگذارد. ما نمیتوانیم به آنها کمک کنیم. تنها کاری که میتوانیم انجام دهیم این است که از دولت بخواهیم مهربان باشد و کمک کند. تا زمانی که آنها بدون مدارک شناسایی هستند مانند حیوانات ولگرد به زندگی خود ادامه میدهند.
ترجمه: گلناز سادات غفاری