احمد مسجدجامعی

حال که بحث نام پیش آمد، آشنایان تاریخ کم و بیش می‌دانند جایی که اکنون نام جمهوری آذربایجان دارد زمانی نه چندان دور به اسامی دیگر شناخته می‌شد و به هر حال هیچ مأخذ معتبری در طول تاریخ بر آن سوی ارس نام آذربایجان اطلاق نکرده حتی در دو قرارداد ننگین گلستان و ترکمنچای که مطابق آن همین سرزمین از ایران جدا شد به آن منطقه با نام آذربایجان اشاره نشده است.

 

احمد مسجدجامعی وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی ایران در یادداشتی با عنوان «ای نام تو بهترین سرآغاز» در روزنامه اعتماد ۱۸ آذرماه نوشت:

در خبرها آمده که سفارت جمهوری آذربایجان به برخی نام‌های ایرانی شهرهای قفقاز بر خیابان‌های تهران اعتراض کرده و از مقامات شورای شهر پایتخت خواسته که این نام‌ها تغییر کند، در خبر نیامده که آن سفارت دقیقا به چه نام‌هایی اعتراض داشته است اما نمی‌دانم چرا اساسا این خواسته باید جدی تلقی شود.

مگر سفارت فرانسه درباره نامگذاری خیابان نوفل‌لوشاتو یا خیابان پاستور اعتراض کرده و می‌کنند؟ یا سفارت بریتانیا درباره نامگذاری‌ خیابان بابی‌ساندز خرده گرفت؟ این روال ملت‌های‌ مترقی نیست که دولت‌ها به اسامی خیابان‌ها در کشوری دیگر عکس‌العمل نشان دهند.

با اینکه نظامی ‌گنجوی شاعر بزرگ و یکی از پایه‌های اصلی زبان و ادب فارسی شمرده می‌شود، هیچ‌گاه ایرانیان نه‌تنها از نام خیابان و دانشگاه و مکان‌های دیگر و برگزاری بزرگداشت‌ها برای وی توسط جمهوری آذربایجان آزرده خاطر نشدند، بلکه خوشحال هم هستند.

بزرگداشت این شاعر در گروی درک تفکر انسانی و خواندن خمسه اوست که مبنای آثار هنری تفصیلی فراوانی نیز در طول تاریخ شده و کاش آنها در کنار افتخار به نظامی گنجوی ترتیبی می‌دادند تا مردم بیشتر و بهتر بتوانند همانند هموطنان آذربایجانی ما خمسه نظامی را به زبان شاعر بخوانند.

ای نام تو بهترین سرآغاز- بی‌نام تو نامه کی‌کنم باز

حال که بحث نام پیش آمد، آشنایان تاریخ کم و بیش می‌دانند جایی که اکنون نام جمهوری آذربایجان دارد زمانی نه چندان دور به اسامی دیگر شناخته می‌شد و به هر حال هیچ مأخذ معتبری در طول تاریخ بر آن سوی ارس نام آذربایجان اطلاق نکرده حتی در دو قرارداد ننگین گلستان و ترکمنچای که مطابق آن همین سرزمین از ایران جدا شد به آن منطقه با نام آذربایجان اشاره نشده است.

اگر باب این مباحث باز شود، نخست مقامات آن جمهوری باید درباره سابقه این نام توضیح دهند.