اصلاحات حکومت را برآمده از رای آزاد و اراده و رضایت مردم و تحت نظارت آنان می داند و هرگونه دیکتاتوری و تحمیل رای و خواست فردی و گروهی را برخلاف مشیت الهی و نیز خواست و مصلحت جامعه می بیند.
پایگاه خبری صبح ما قصد دارد در سلسله مطالبی از سیدمحمد خاتمی، گفتمان، مبانی و مفاهیم اساسی اصلاحات را تشریح کند. آنچه در ادامه می آید بخش سوم از نظر سیدمحمد خاتمی درباره گفتمان اصلاحات است که برای نخستین بار در رسانه ها توسط «صبح ما» منتشر می شود.
سید محمد خاتمی درباره مبانی اصلاحات به ۱۲ رکن اساسی اشاره کرده است، آنچه در ادامه می آید تشریح دو رکن «اصلاحات و قانون اساسی» و «اصلاحات و مردم سالاری» از زبان اوست که آذرماه ۱۳۸۷ بازگو شده است.
قانون اساسی دستاورد بزرگ انقلاب و سرمایه گران سنگ است که مایه نظم و پایه انتظام جامعه ماست. قانونی که در عین عدم تغایر با معیارها و میزان های اصیل دینی، از مسیر اراده آزاد مردم به تصویب رسیده است. در واقع انقلاب اسلامی از این جهت منحصر به فرد است که هم اصل نظام و اساسنامه آن در معرض رای مردم قرار گرفته و تصویب ملت ملاک حقانیت و مشروعیت آن به حساب آمده است.
سخن بر سر آن نیست که قانون اساسی وحی الهی و غیرقابل اصلاح و تغییر است، بلکه سخن بر سر این است که ملت ما توانسته است در جریان انتخابات آزاد اساسنامه ای را به تصویب برساند که بیانگر حاکمیت و حدود حکومت و حقوق ملت و سازگار با دین و تامین کننده وجهی از مردم سالاری متناسب با شرایط تاریخی جامعه ما است.
اصلاخات بر این باور است که همگان به خصوص حاکمان باید در چارچوب این قانون حرکت کنند. نقض قانون ابزار قرار دادن آن برای اعمال سلیقه و سیاست هایی که با روح قانون اساسی و خواست ملت مغایر است، عملی خلاف و انحرافی است و اصلاح آن رویه باید همواره مدنظر باشد.
اصلاحات، قانون اساسی را مبنای مردم سالاری و نظم سیاسی و اجتماعی می داند و در عین حال به مخالفان آن حق می دهد که نظرشان را در چارچوب های قانونی مطرح کنند.
در عرصه حیات سیاسی، مردم سالاری کم هزینه ترین و پرفایده ترین شیوه زندگی جمعی است که عرف بشری نیز درباره آن به اجماع رسیده است. اصلاحات دموکراسی سازگار با دین را برای تحقق آرمان های تاریخی ملت ایران، استقلال و پیشرفت هم جانبه ممکن و ضروری می داند و بر حاکمیت انسان بر سرنوشت خود(چنانکه در قانون اساسی نیز آمده است) اهتمام دارد.
اصلاحات حکومت را برآمده از رای آزاد و اراده و رضایت مردم و تحت نظارت آنان می داند و هرگونه دیکتاتوری و تحمیل رای و خواست فردی و گروهی را برخلاف مشیت الهی و نیز خواست و مصلحت جامعه می بیند. در این نگاه اقتدار واقعی از قدرت برآمده از مردم و تحت نظارت آنان و مسئول در برابر آنان نشأت می گیرد و بر همین اساس بر اهمیت و محوریت نهادهای محدودکننده قدرت و تشکل های مدنی واسطه میان قدرت و مردم و در راس آنها مجلس شورای اسلامی تاکید می شود.
به این سبب انتخابات آزاد اصل و اساس نظام مردم سالاری به حساب می آید و برای تحقق آن آزادی های قانونی از جمله آزادی اندیشه و بیان و اجتماعات و آزادی نقد قدرت متمرکز و مصونیت صاحبان نقد و نظر اهمیت بی بدیل دارد.