توصیه من به طلاب عزیز و فضلاى ارجمند این است که منادى حق باشید، دعوت‌کننده به‌حق باشید، آمر به‌معروف و ناهى از منکر با رعایت تمام معیارهاى عالى اسلامی‌اش باشید، اما مجبورکننده مردم به‌راه اسلام نباشید.
آیت‌الله شهید دکتر بهشتی نوشت: اگر بخواهید مسلمان زیستن را بر مردم تحمیل کنید آن‌ها علیه این تحمیلتان طغیان خواهند کرد انسان بالفطره خواهان آزادى است. می‌خواهد خودسازى داشته باشد اما خودش خودش را بسازد. مبادا بر خلاف دستور قرآن، مسلمان بودن و مسلمان زیستن را بخواهید بر مردم تحمیل کنید که اگر تحمیل کردید، آن‌ها علیه این تحمیلتان طغیان خواهند کرد. انسان عاشق آزادى است. می‌خواهد خودش به‌دست خود و با انتخاب خود، خود را بسازد. «إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا.»
آن‌قدر تحمیل این راه و عقیده بر انسان‌ها نامطلوب است که خدا به پیغمبر اکرمش خطاب می‌کند. پیغمبر اصرار داشت و پافشارى می‌کرد و زحمت می‌کشید و خودش را به‌رنج و تعب می‌انداخت تا مردم را به‌راه خدا بیاورد، اما قرآن به پیغمبر گفت اى پیغمبر، کار تو هم حدی دارد. «أَفَأَنْتَ تُکْرِهُ النَّاسَ حَتَّى یَکُونُوا مُؤْمِنِین.»
تو می‌خواهى مردم را وادار و مجبور کنى به‌این‌که مؤمن باشند. این که راه پیغمبر نیست.
توصیه من به طلاب عزیز و فضلاى ارجمند این است که منادى حق باشید، دعوت‌کننده به‌حق باشید، آمر به‌معروف و ناهى از منکر با رعایت تمام معیارهاى عالى اسلامی‌اش باشید، اما مجبورکننده مردم به‌راه اسلام نباشید؛ چون آن مسلمانى‌ای ارزش دارد که از درون انسان‌ها و عشق انسان‌ها بجوشد و بشکفد. ندیدید مردم ما در این دوران پرارزش انقلاب چه خودجوشى و چه خودشکوفایى‌ای از خودشان نشان دادند؟
بزرگ‌ترین اصل بعد از پیروزى یک انقلاب چیست؟ تداوم همان انقلاب. همان‌طور که مردم ما با آزادى به‌راه اسلام آمدند و رهبرى اسلام را پذیرفتند، همان‌طور که حتى یک مسیحى ارمنى رهبرى عالى اسلامى ما را آزادانه پذیرفت، بگذارید در تداوم انقلاب هم مردم آزادانه راه خدا و اسلام و حق و عدل و خیر و صفا و صدق را انتخاب کنند و ادامه دهند. این است سفارشم به‌طلاب و فضلاى عزیز.
سخنرانی در سالروز قیام ۱۹دی در جمع طلاب در سال ۱۳۵۹