وقتی ما می گوییم آزادی، قبلا بر این نکته تفاهم و توافق کرده ایم که نظام جامعه ما باید در یک چارچوب شکل بگیرد، یعنی چارچوب قانون اساسی. اصولاً آزادی و قانون با هم ملازم اند. آزادی بدون قانون یعنی هرج و مرج؛ و قانون بدون آزادی یعنی استیلا و سلطه یکجانبه بر جامعه.
سیدمحمد خاتمی نوشت: آزادی از ارجمندترین و گرانسنگ ترین گوهرهایی بوده است که همواره انسان و بشریت به سوی آن رفته است. قربانی ها و فداکاری های انسان در مسیر آزادی، شاید در هیچ راهی و برای هیچ عامل و هدف دیگری سابقه نداشته باشد.
برادران و خواهران! من به صراحت این اعتقاد خودم را بگویم که سرنوشت وجهه اجتماعی دین در امروز و فردا در گرو این است که ما دین را به گونه ای ببینیم که با آزادی سازگار باشد.
اگر شما به تاریخ بشر مراجعه کنید، خواهید دید که هرچه با آزادی مقابل شده، لطمه دیده است، حتی فضیلت های انسانی. دین اگر در مقابل آزادی قرار گرفته، لطمه خورده است. عدالت اگر در برابر آزادی قرار گرفته، لطمه خورده است. ساختن و توسعه اگر در برابر آزادی قرار گرفته، لطمه خورده است.
اکنون نمونه بزرگ آن را برای شما که اهل مطالعه و فکرید، عرض می کنم و آن تجربه قرون وسطی است که دین و آزادی در مقابل هم قرار گرفتند، دین شکست خورد. و نمونه دیگر آن را در دنیای امروز و در دنیای کمونیست می بینیم که عدالت اقتصادی در مقابل آزادی قرار گرفت و شکست خورد.
گرچه ممکن است مردم هم به آزادی نرسیده باشند، ولی مطلوب اعلی و والای مردم، آزادی بوده و هست.
مردم ما خواستار نهادینه شدن آزادی در جامعه بوده اند؛ آزادی که یکی از هدف های بزرگ انقلاب کبیر اسلامی بود و مردم خواستار این بودند که آزادی از هر جهت بسط یابد و نهادینه شود.
اما نکته مهم این است که آزادی متفاوت با هرج و مرج و از هم گسستگی است. آزادی هم چارچوب می خواهد. وقتی ما می گوییم آزادی، قبلا بر این نکته تفاهم و توافق کرده ایم که نظام جامعه ما باید در یک چارچوب شکل بگیرد، یعنی چارچوب قانون اساسی. اصولاً آزادی و قانون با هم ملازم اند. آزادی بدون قانون یعنی هرج و مرج؛ و قانون بدون آزادی یعنی استیلا و سلطه یکجانبه بر جامعه.
برگرفته از کتاب دین و آزادی