در گفت و گو با «صبح ما»؛

یک حقوقدان گفت: اگر می‌خواهیم دولت را نقد کنیم مشکلی ندارد اما نباید واژه‌هایی به کار ببریم که بار معنایی و حقوقی دارد. باید رسالتی برای خود قائل باشیم.

 

صبح ما، گروه سیاسی: علی صابری، حقوقدان، در گفت و گو با پایگاه خبری «صبح ما» در واکنش به توهین به رئیس جمهور در صدا و سیما گفت: به کار بردن اصطلاح منقلی برای رئیس‌جمهور جرم است. به نظرم عرفا این اظهارات جرم است. لفظی که مهمان برنامه در قبال رئیس جمهور به کار بردند، در عرف معنای مشخصی دارد.

او ادامه داد: ببینید در شدت جرم، اینکه شما فردی را مجازات کنید و یا نکنید، علاوه بر عنصر مادی عنصر روانی هم مهم است. به طور مثال بین فردی عادی که در خیابان به رئیس‌جمهور توهینی می‌کند و و کارشناسی که در رسانه ملی چنین اظهاراتی را مطرح می کند فرق است. کارگری که از شدت خستگی و درماندگی چنین حرفی را در خیابان به رئیس‌جمهور می‌زند، یا نباید مجازات شود و یا اگر هم مجازات می شود مجازاتش باید در برابر کارشناسی که در رسانه ملی چنین صحبتی را می‌کند، بسیار کمتر باشد.

این حقوقدان گفت: در کنار مجازات، ما در برخی از جرایم جبران زیان معنوی هم داریم. اگر این جبران زیان معنوی، که در این مورد عذرخواهی رسمی است، باب شود، همه متوجه خواهند شد که همینطور نمی‌توانند به دیگری توهین کنند.

او اظهار داشت: ببینید ما در کشوری زندگی می‌کنیم که شخصی که ویدئوی توهین‌آمیزی در رابطه با زنان کلاردشت، منتشر کرده دستگیر و در دادگاهی غیر صالح، حکم سنگینی علیه او صادر می‌شود. البته من این را تأئید نمی کنم اما خب یک شوخی و بی تربیتی جوانانه کرده و در قبال آن چنین حکمی صادر شده، ولی کسی در تلویزیون می‌آید چنین انگی را به رئیس جمهور نسبت می دهد اما هیچ مجازاتی نمی شود. یعنی در قبال یکی بسیار سختگیری و در قبال دیگری هیچ واکنشی نشان نمی دهند.

صابری گفت: حالا این سوال مطرح است که آیا رئیس جمهور در برابر چنین توهینی باید شکایت کند و یا مدعی العموم خود باید وارد شود؟ به نظرم این نوع جرایم، یعنی توهین به مقامات کشوری، از جمله جرایمی هستند که نیاز به شکایت ندارند و خود دادستان می تواند وارد عمل شود و اعلام جرم کند. اتفاقا چنین پرونده‌هایی که تا این حد سروصدا می کنند خیلی مهم هستند برای اینکه ما در اینجا باید اصول حقوقی را خوب آموزش دهیم و به پرونده نه با شتاب و نه تنبلی رسیدگی شود.

او تأکید کرد: چطور در پرونده توهین به زنان کلاردشتی سریع عمل کردیم و رئیس و استاندار وارد عمل شدند، اما در چنین موردی که در تلویزیون هم اتفاق افتاده کسی اهمیتی به موضوع نمی دهد؟! مردم در این صورت نسبت به همه چیز به دیده غیر جدی می نگرند و همه چیز مضحکه می شود. قوه قضائیه باید مستقل و بدون شتاب وارد عمل شود. این پرونده ها اتفاقا آزمونی برای نظام قضایی و حقوقی کشور هستند. اما من بعید می دانم در کشور ما از این اتفاقات بیفتد. شاید بگویید بدبینی است اما به نظر من حتی اگر ایشان مجازات هم شوند آن روندی که باید طی نشده است و این آزمون ناموفقی برای دستگاه قضایی ما خواهد بود و از این جهت مایه تأسف است.

این حقوقدان در خصوص دلیل عدم برخورد با چنین اظهاراتِ توهین‌آمیزی گفت: از دور که به این قضیه نگاه می کنیم، به نوعی سوپاپ اطمینان به نظر می‌رسد. یعنی فرهنگی درست کرده‌ایم که مردم از فحش دادن و چنین صحبت هایی لذت ببرند تا به سمت مسائل و درخواستهای جدی تر نروند.

صابری گفت: در برنامه‌ای دیگر که از صدا و سیما پخش شد، آقای دهنوی، نماینده مجلس، که قرار بود در خصوص بودجه ۱۴۰۰ صحبت کند، هر چه توهین بلد بودند، به کار بردند. ایشان در آن برنامه از واژه دوست دختر مدیرعامل دولتی، استفاده کردند. ببینید اگر همین را من در اینستاگرام خود  در مورد شخصی به کار ببرم، یک روزه من را می گیرند.اما نماینده مجلس با هیجان چنین حرفی را می زند. سوای اینکه از نظر حقوقی و اخلاقی چنین صحبت هایی درست نیست، به نوعی رواج فرهنگی است که در آن امور حاشیه‌ای و غیر مرتبط جای نقد و بحث جدی را می‌گیرد. نقد بودجه که نباید نقدی هیجانی باشد. این اوج بی فرهنگی است.

او در ادامه صحبتهایش گفت: هر چیزی تابع قانون عرضه و تقاضاست. ما نباید این فرهنگ را داشته باشیم و خود مردم هم باید واکنش نشان دهند. البته این موضوع صرفا در ایران اتفاق نمی افتد در آمریکا  و بین ترامپ و بایدن هم همین صحبت ها شد و دنیا علیرغم ادعای مدرن بودن، به مسیر ناجوری می رود.

این حقوقدان تأکید کرد: من همیشه این را می گویم که اگر می‌خواهیم دولت را نقد کنیم مشکلی ندارد اما نباید واژه‌هایی به کار ببریم که بار معنایی و حقوقی دارد. باید رسالتی برای خود قائل باشیم.

صابری در پایان گفت: عرض من این است شاید صدا و سیما عمدی و یا غیر عمدی با چنین برنامه‌هایی می‌خواهد در حکم سوپاپ اطمینانی برای فشارهای اجتماعی باشد. اما به نظر من با این رفتارها و با متهم کردن دیگری و فحش دادن، هیچ فرهنگی درست و هیچ کشوری آباد نشده است.