عضو ارشد سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی به صبح ما گفت: واکنشهای منفی نسبت به مواضع حکومت درباره طالبان هم در سطح توده و عامه مردم و هم در سطح نخبگان سیاسی و غیرسیاسی دیده میشود. البته در این زمینه مواضع اصلاحطلبان روشنتر و مشخصتر است اما تمامی نخبگان جامعه، حتی آنهایی که فعالیت سیاسی ندارند حمایت از طالبان را برنمیتابند.
طالبان در تمام ولایتهای افغانستان بهجز پنجشیر مسلط شده است. در پنجشیر جنبش مقاومت افغانستان به رهبری احمد مسعود همچنان درحال مقابله با آنها است. کسی از آینده این نبرد خبر ندارد اما بهنظر میرسد طالبان منتظر است با برتری در میدان پنجشیر بهطور رسمی در افغانستان اعلام حکومت کند، چیزیکه نام آن را «امارت اسلامی» گذاشته و از همین حالا وزرای آن را انتخاب کرده است. با این وجود واکنشها نسبت به قدرت گرفتن طالبان در افغانستان متفاوت است بهویژه در ایران که بهنظر میرسد موضعگیریهای رسمی مقامات جمهوری اسلامی چندان به مذاق مردم خوش نیامده است. بسیاری معتقدند مقامات ایران در یک سکوت حمایت کننده از طالبان درحال نظارهگری تحولات افغانستان هستند اما در مقابل جریان اصلاحطلب و طیف زیادی از مردم و نخبگان حمایت معنوی خود را از جبهه مقاومت شکلگرفته در افغانستان علیه طالبان دریغ نکردند.
اینکه چرا موضع مردم با حکومت درخصوص مسائل اخیر افغانستان همدلانه نیست پرسشی بود که آن را با «فیضالله عربسرخی» فعال سیاسی اصلاحطلب و عضو ارشد سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی درمیان گذاشتیم.
عربسرخی دراینباره به پایگاه خبری «صبح ما» گفت: « از گذشته بهرغم وجود تمامی اختلاف نظرها میان مردم و حاکمیت، مسئله طالبان جزو معدود موضوعاتی بود که موضع مشترکی در قبالش میان مردم و حکومت وجود داشت. در واقع مواضع و رفتار طالبان در گذشته بهگونهای بود که هم حکومت و هم مردم آن را قبول و تحمل نمیکردند. اما در تحولات اخیر افغانستان و شاید کمی قبلتر از آن یعنی حدود دو سال قبل که زمزمههای گفتوگوی ایران با طالبان شنیده شد، واکنشهای منفی به این اقدام در جامعه آغاز شد و امروز هم که در رسانههای رسمی از زبان مسئولان حرفهایی نقل میشود «اگرچه بعضا حتی از صراحت کافی هم برخوردار نیست» اما به نوعی با طالبان همدلی دارد و جامعه این همدلی را برنمی تابد و نسبت به آن موضع منفی می گیرد و پوشیده نیست که موضع حکومت مورد حمایت مردم قرار ندارد.»
عرب سرخی یادآور شد: «این واکنشهای منفی نسبت به مواضع حکومت درباره طالبان هم در سطح توده و عامه مردم و هم در سطح نخبگان سیاسی و غیرسیاسی دیده میشود. البته در این زمینه مواضع اصلاحطلبان روشنتر و مشخصتر است اما تمامی نخبگان جامعه، حتی آنهایی که فعالیت سیاسی ندارند حمایت از طالبان را برنمیتابند، بنابراین علت این عدم همدلی، نفرت گسترده از رفتار طالبان است که به نام دین، اسلام و خدا صورت میگیرد.»
بههر شکل ممکن است طالبان در آینده قدرت خود در افغانستان را تثبیت و بهطور رسمی اعلام حکومت کند. خیلیها معتقدند این وضعیت میتواند منافع ملی ایرات را تهدید کند. عربسرخی در واکنش به این مسئله به «صبح ما» گفت: «از آنچه که طالبان در همین مدت کوتاه انجام داده، باتوجه بهاینکه دولت آنها هنوز رسماً مستقر نشده است، این برمیآید که طالبان برخلاف گذشته که حتی در سخن گفتن نسبت به عمل کردن صریحتر و منفیتر بود امروزه دارد از زبانی دوگانه استفاده میکند، از یک سو در بیان مواضع معتدلتر شده اما بر اساس گزارشهایی که از افغانستان بهگوش میرسد در رفتار همان خشونتها وجود دارد. نکته مهمتر اینکه طالبان جریان یکدستی نیست و هرچه به سطوح بالای آن نزدیک میشویم این پیچیدگی و حتی شاید میتوان گفت نفاق در گفتار و رفتارشان بیشتر می شود وهرچه به سطوح پایینتر حرکت میکنیم، چه در ساختار حاکمیت و چه در جغرافیای سیاسی افغانستان (ولایات)رفتار آنها خشن تر و غیرقابل تحمل تر میشود. لذا با توجه به همه این مسائل ما چه بخواهیم و چه نخواهیم آنچه در افغانستان جریان دارد بر کشور ما تاثیر میگذرد، اگر در افغانستان یک روند مثبت و توسعهای شکل بگیرد حتماً در روند روبه رشد و توسعه کشور ما تاثیر دارد و اگر در افغانستان یک روند واپسگرایانه و متحجرانه طی شود که متاسفانه ما شاهد همین روند در افغانستان هستیم، بر منافع ملی، امنیت ملی و مصالح کشور ما تاثیرات منفی خواهد داشت.»
وی در پاسخ به این پرسش که آیا طالبان تغییر کرده است، پاسخ داد: «طالبان حتماً تغییر کرده و عاقلتر و پیچیده تر شده است. نمی توانیم در تغییر کردن طالبان تردید کنیم، بهدلیل اینکه طالبانِ گذشته یک طالبان بیتجربه و بالنسبه ساده بود اما امروز آنها با تجربهی بیشتر، توانایی بازی با افکار عمومی، توانایی چانهزنی با سایر کشورها مانند آمریکا و همسایگان خودشان به میدان بازگشتهاند، بنابراین همه اینها تغییر و تحول است، اما لزوماً این تغییرات بهنفع یک روند مثبت برای افغانستان نیست. بهنظر میرسد این تغییر و تحولات در مسیر پیچیده شدن، پنهان کردن یکسری مسائل و دروغگویی، یعنی چیزهایی که امروز داریم در افغانستان میبینیم قرار گرفته است. اساساً این روند را من یک روند رو به جلو برای یک حکومت نمیبینم، لذا باید پذیرفت هر تغییری مثبت نیست، وقتی یک تغییر جهتگیری واقعی و مثبت نداشته باشد میتواند نقش مخربی را ایفا کند که بهنظرم این اتفاق درباره طالبان افتاده است.»
عربسرخی در پایان تاکید کرد: «البته همه اینها به معنای ایجاد درگیری ایران با طالبان و برخورد نظامی، چیزیکه جریان اصولگرایی سعی دارد به نام و علیه اصلاحطلبان تبلیغ کند، نیست، بلکه داشتن یک درک واقعیتر، تنظیم برخوردها و رفتارها در مواجهه با طالبان و دفاع سیاسی و معنوی از حقوق مردم افغانستان به عنوان ملتی که در جغرافیای فرهنگی ایران بزرگ قرار دارد، می باشد.»