شاید موردی نباشد که چین و روسیه و مجموعه کشورهای اروپا و آمریکا در یک موضوع اشتراک نظر داشته باشند اما در موضوع برجام اشتراک نظر دارند که آن‌هم به خاطر منافع و رویکردهایی است که دنبال می‌کنند.
مرتضی مکی نوشت: موانع احیای مذاکات برجام زیاد است اما باید روی چگونگی برخورد با این موانع کارشود تا بتوانیم از آنها بگذریم و به هدفی که رفع تحریم‌های آمریکاست، برسیم. ولی برخی مواضع و جهت‌ها به گونه‌ای نیست که بخواهد به یک مصالحه و تعامل در جهت رفع تحریم‌ها منتهی شود. درحالی که اگرجمهوری اسلامی ایران با شناخت ودرک محدودیت‌ها، ظرفیت‌ها و فرصت‌ها به مذاکرت برجامی نگاه کند، مسیر، مسیری هست که می‌شود با رفع موانع به هدفی که می‌خواهد، برسد. تعامل و همکاری با آژانس انرژی اتمی می‌تواند یکی از این موضوعات باشد.
به هر حال آژانس نقش فنی و نظارتی بر روند اجرای برجام دارد و زمانی که بخواهیم با آژانس تعامل و همکاری را نداشته باشیم، رفتارهای آژانس همان‌طور که قبلا هم نشان داده بیشتر سیاسی خواهد بود تا فنی. مواضع و دیدگاه‌هایی که رافائل گروسی طی چند ماه گذشته نشان داده، به‌خوبی بیانگر این موضوع است که اگر نتوانیم به تعامل و همکاری با آژانس دست پیدا کنیم، مخالفان برجام، آژانس را تحت فشار قرار خواهند داد و با رو کردن پرونده‌های جدید هرچند بی‌ربط و کهنه شده ولی راه را برای ادامه مذاکرات سخت خواهند کرد. به نظر می‌رسد طرح دیدگاه و تعابیری مثل اینکه ما مذاکرات هسته‌ای نخواهیم داشت و این مذاکرات رفع تحریم‌هاست و با عوض کردن یا تغییر صورت مسئله یا حتی مسئله، موضوع اصلی با آمریکا و آژانس را حل نخواهد کرد.
در برجام قبول کردیم که درموضوع هسته‌ای با آمریکا مذاکره کنیم ومحدودیت‌هایی را در جهت راستی‌آزمایی انجام دهیم. اگر بخواهیم آمریکایی‌ها تحریم‌های خود را لغو کنند، قطعا باید به عقب‌نشینی از برخی اقداماتی که در چارچوب برجام انجام گرفته، توجه کنیم. مجموعه مواضع و دیدگاه‌های آقای باقری‌کنی و دیگر دولتمردان چشم‌انداز مبهمی از روند مذاکرات هسته‌ای پیش روی ما گذاشته. شاید سیاست، سیاستی نباشد که بخواهند یک جواب «نه» بدهند یا اینکه بخواهند رویکردی را در پیش بگیرند که برجام احیا بشود. شاید دیدگاه و مواضعی در دستور کار داشته باشند که مسئولیت شکست برجام را به گردن طرف مقابل یا دولت سابق بیندازند.
اما این رویکرد، رویکردی نیست که بخواهد منافع و امنیت ملی در حد مطلئب تامین کند. شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور وخیم است و همگان با پوست و گوشت خود دارند این شرایط را تجربه می‌کنند. قطعا احیای برجام به رشد و رونق اقتصادی کشور کمک می‌کند. برجام یک توافقنامه بدون اشکال نیست و کسی منکر این نمی‌شود، اما به هر حال یک فرصت است و اگر از آن استفاده نشود، پیامدهای سنگینی برای کشور به همراه خواهد داشت.
این درحالی است که طرح و بیان مواضع و دیدگاه‌های برخی جریان‌ها با قدرت‌های جهانی هیچ سنخیتی ندارند که ناشی از این است که یا شناختی از آنها ندارند و یا اگرهم دارند، نمی‌خواهند با توجه به رویکردها و دیدگاه‌هایی که در نظام بین‌الملل وجود دارد، بپذیرند که تحریم‌ها، تحریم‌های آمریکاست و نه تحریم‌های اروپا. نظام اقتصادی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی کشورهای اروپایی برمبنای منافع خودشان رفتار می‌کنند و با دیدن کمترین خطر و آسیب قطعا کنار می‌کشند. نه‌تنها اروپایی‌ها که چینی‌ها و روس‌ها هم به همین صورت است.
چین سالانه بیش از ۶۰۰ میلیارد دلار با آمریکا مراودات تجاری دارد و روسیه نزدیک به ۴۰۰ هزار میلیارد دلار با آمریکا تعامل اقتصادی دارد و وقتی ببینند منافع‌شان در خطر قرار خواهد گرفت، سیاستی در پیش می‌گیرند که تامین‌کننده منافع شرکت‌هایشان باشد. همان‌طور که شرکت‌های چینی و روسی طی سال‌های گذشته با اینکه دوستان ما بودند اما از ایران خارج شدند. رویکرد نگاه به شرق در شرایط امروز نمی‌تواند کشور را از این وضعیت اقتصادی خارج کند. ما در جهانی داریم زندگی می‌کنیم که روسیه و چین هم به غرب وابسته هستند و تلاش می‌کنند تنش با غرب را به نوعی مدیریت کنند که کمترین آسیب را ببینند.
اگر روسیه و چین هم از ایران می‌خواهند که از نقطه‌ای که مذاکرات قطع شده مذاکرات ادامه پیدا کند، در همین راستاست. شاید موردی نباشد که چین و روسیه و مجموعه کشورهای اروپا و آمریکا در یک موضوع اشتراک نظر داشته باشند اما در موضوع برجام اشتراک نظر دارند که آن‌هم به خاطر منافع و رویکردهایی است که دنبال می‌کنند.
در نهایت اگر قرار باشد آنچه پشت تریبون‌ها مطرح می‌شود، پشت میز مذاکرات هم مطرح شود، قطعا به نتایج مذاکرات نباید خوشبین بود اما اگر مواضع پشت تریبون در جهت این باشد که بخواهند امتیازگیری کنند و به مصالحه فکر می‌کنند، می‌توان امیدوار بود که نتایجی حاصل شود.درواقع اگر بخواهند کارنامه ۸۶ تا ۹۲ را در پیش بگیرند و با تغییر مسئله مذاکرات را پیش برند، نتیجه‌ای در برنخواهد داشت.امیدواریم دولتمردان شرایط اقتصادی و اجتماعی را دقیق‌تردرک کنند و بدانند برجام چه بخواهند، چه نخواهند به اقتصاد و معیشت مردم پیوند خورده. با سخن گفتن از اینکه زندگی و معیشت مردم را از برجام جدا می‌کنیم، صرفا مشکل حل نمی‌شود.چه خوش‌مان بیاید، چه نیاید، این واقعیتی است که الان در جامعه وجود دارد و همه دنبال این هستند که برجام به اقتصاد کشور شوک وارد کند.
منبع: آرمان