نماینده مجلس ششم گفت: درگیری‌های جناحی مساله مهمی در ایران است و البته در تمام کشورها جریان دارد اما همواره منافع ملی مقدم بر منازعات جناحی است. این برخورد و گره زدن دستیابی به یک توافق مهم بین‌المللی، که ملت را در شرایط بهتری قرار می‌دهد و زندگی مردم را رو به راه‌تر خواهد کرد، به اختلافات جناحی و گروگان گرفتن و به تعویق انداختن آن برای اینکه مبادا روحانی دستاوردی داشته باشد، مختص ماست.
هنوز در این روزها صداهایی از مجلس بلند است که خواستار تغییر سیاست‌های خارجی و برداشته شدن تمرکز از روی برجام است. توافقی که به گفته کارشناسان و خود مسئولان اوضاع ایران را در ابعاد مختلف تحت تاثیر قرار داده است. به گفته روحانی مذاکرات به نتیجه رسیده اما افرادی اجازه ندادند کشور از ثمرات آن بهره ببرد. هفته‌ها و حتی ماه‌های پایانی دولت روحانی به راکد ماندن برجام گذشت، گرچه حرف‌های بسیاری زده شد اما در عمل، هیچ. روز یکشنبه وزیر خارجه ژاپن با رئیس جمهور جدید دیدار کرد اما باز هم نتیجه‌ای از این دیدار در راستای به حرکت درآمدن روند روابط خارجی متوقف شده حاصل نشد. پول‌های بلوکه شده ایران در کره و ژاپن معاف از تحریم شده‌اند و پیشتر قرار بود آزاد شوند اما همچنان در ژاپن هستند. در رابطه با علل این تاخیرها و آینده این روابط بین‌المللی احمد شیرزاد، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و نماینده مجلس ششم، به گفت‌و‌گو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
هفته‌ها و ماه‌های اخیر بدون خبر تازه و رخ دادن اتفاقی متفاوت در روند برجام و دیگر روابط خارجی گـذشت، حتی پول‌های بلوکه شده ایران در ژاپن که بحث‌هایی بر سر آزادسازی آنها مطرح شد، به‌رغم ارتباط با ژاپن و حضور وزیر خارجه این کشور در ایران و گفت‌و‌گوی وی با رئیس جمهور، در عمل بر جای خود باقی ماند. علت راکد ماندن امور خارجی کشور را چه می‌دانید؟
توقف سه چهار ماهه آخر در فرآیند سیاست خارجی ایران به یک دلیل بسیار ناموجه ایجاد شد؛ عوامل قدرتمندی در داخل کشور یک مساله را به عنوان اولویت اول خود داشتند و آن ثبت نشدن هرگونه موفقیت در دولت روحانی بود، به‌خصوص اگر این موفقیت در زمینه سیاست خارجی ایران باشد. از نظر زمانی بعد از کنار رفتن آقای ترامپ و روی کار آمدن آقای بایدن، می‌شد انتظار تغییر مسائل سیاست خارجی ایران و نتیجه دادن آنها را داشت و زمان ایجاب می‌کرد این نتیجه طی مدت چند ماه حاصل شود. اما چنین نشد چراکه این عوامل داخلی بر تصمیم خود جد و اهتمام داشتند، در غیر این صورت خیلی زودتر گشایش‌هایی در فضای کسب‌وکار، تجارت و مبادلات بین‌المللی حاصل می‌شد. این امر در خصوص دیگر مسائل بین‌المللی چون پول‌های بلوکه شده در ژاپن نیز صادق است. در رابطه با حضور وزیر خارجه ژاپن نیز باید توجه داشت که ژاپنی‌ها طرف مذاکره مستقیم با ایران نیستند اما در مدار سیاست‌های غربی‌ها حرکت می‌کنند و تمایل جدی به نوعی میانجی‌گری از چند سال پیش داشته‌اند و دارند. بنابراین اگر قادر باشند جواب مثبتی را از طرف ایران به طرف‌های غربی برسانند، می‌توان گفت سفر وزیر خارجه ژاپن بدون دستاورد نبوده است. اما اینکه آیا در شرایط فعلی و با توجه به تغییر دولت در ایران، وزیر خارجه ژاپن جواب مثبتی را با خود خواهد برد یا خیر بسته به مذاکرات پشت پرده دارد که از آن بی‌اطلاع هستیم.
نتیجــه سوال در خصـوص علت راکد ماندن برجام و بسیاری دیگر از روابط خارجی اغلب به همین پاسخ ختم می‌شود و پاسخ در درگیری‌های جناحی محــدود می‌ماند، آیا مسائلی در این سطح مهــم و اثرگذار تنها تحت تاثیر منازعات و مشکلات جناحی است؟
درگیری‌های جناحی مساله مهمی در ایران است و البته در تمام کشورها جریان دارد اما همواره منافع ملی مقدم بر منازعات جناحی است. این برخورد و گره زدن دستیابی به یک توافق مهم بین‌المللی، که ملت را در شرایط بهتری قرار می‌دهد و زندگی مردم را رو به راه‌تر خواهد کرد، به اختلافات جناحی و گروگان گرفتن و به تعویق انداختن آن برای اینکه مبادا روحانی دستاوردی داشته باشد، مختص ماست. ممکن است این انگیزه به نظر کوچک بیاید اما اگر به بطن گفت‌و‌گو‌ها، مذاکرات و اظهارنظرهای نیروهای نزدیک به جناح اصولگرا توجه شود این واقعیت دریافت می‌شود. البته از سوی دیگر نیز عده‌ای مایل هستند همواره اوضاع آشفته باشد و ایران در انزوا قرار بگیرد. البته منافع اقتصادی، سیاسی و بعضا فکری آنها در این نحوه سیاست‌ورزی است. بنابراین بعضی به طور کلی با روی کار آمدن هر دولتی، اصولا مخالف هرنوع توافق ایران با قدرت‌های جهانی هستند، اما باور ندارم این افراد حتی در میان جناح اصولگرا نیز اکثریت را داشته باشند، البته که دارای قدرت و نفوذ بسیار به خصوص در عرصه‌های تبلیغاتی هستند. فکر می‌کنم اکثریت اصولگرایان خواستار این هستند که بالاخره موفقیتی به نام آنها ثبت شود و می‌دانند، تقریبا بدون قید و شرط، تمام اهرم‌های موفقیت به یک توافق بین‌المللی در خصوص پرونده هسته‌ای ایران ختم می‌شود، گرچه به این امر اعتراف نمی‌کنند اما همه آنها بر این امر واقفند. باور دارم آنها برای ثبت شدن این موفقیت به نام آقای رئیسی، انواع روش‌ها را انجام دهند. حال که آقای رئیسی سر کار آمده است و نیاز شدیدی به موفقیت دارد، امیدواریم پیام‌های مثبتی از سوی ایران به غربی‌ها داده شود و به یک توافق نسبی دست یابیم. در ظاهر، با توجه به گفتمانی که آقای امیرعبداللهیان پیش گرفته‌اند، شاهد هستیم که صحبت‌ها حالت رزمی و حماسی دارند و بویی از اصول توافق در عرصه بین‌المللی از آنها برنمی‌آید اما این صحبت‌ها در حال حاضر در مجلس است و مجلس نیز این نوع گفتمان را می‌پسندد. همچنین موضوع رای اعتماد مطرح است، پیشتر نیز موضوع رای آوردن در ریاست جمهوری مطرح بود، اما از این پس موضوع رای‌آوری کنار خواهد رفت و مساله دستیابی به دستاوردها مطرح خواهد بود که همه این افراد می‌دانند در این زمینه دیگر شعار دادن و خط و نشان کشیدن نتیجه‌ای نخواهد داد. حفظ کشور در فاز موفقیت به‌رغم تحریم‌ها، ایجاد رونق اقتصادی و به راه انداختن واحد‌های تولیدی، نیازمند مدیریتی قوی است که با افراد تازه‌کار محقق نمی‌شود، بزرگان اصولگرا نیز این را به خوبی می‌دانند. پس از اینکه زمان فضاهای شعاری و به‌دست آوردن رای اعتماد خاتمه یابد چاره‌ای برای دولت وجود ندارد به جز روی آوردن به فرآیندی عملگرا و اینکه سعی کند به نوعی توافق در عرصه سیاست خارجی، هر طور که هست، نزدیک شود.
آیا در نتیجه حضور امیر عبداللهیان، در صورت کسب رای اعتماد مجلس، ممکن است تغییری در روند این توافق‌های بین‌المللی حاصل شود و یا تغییرات در سیاست‌ها را باید ناشی از تصمیمات دیگر نهادها دانست؟
قطعا اگر تغییری رخ دهد، ریشه آن را در جای دیگری باید یافت، آقای امیرعبداللهیان در جایگاهی بسیار متفاوت از مقامی هستند که قادر به گره‌گشایی در مذاکرات و برجام باشد. او سابقه دیپلماتیک دارد اما در قامت لازم برای این دست تصمیمات قرار نگرفته‌اند. مجموع نیروها در کشور به همراه نهادهای تصمیم‌گیر مسیر را رو‌به جلو خواهند برد. اما به طور کلی مذاکرات تقریبا انجام شده است، همان‌طور که آقای روحانی چندین بار اشاره کرد. در طول حدود ۶ هفته گذشته هیچ چانه‌زنی و اتفاق تازه‌ای رخ نداده است بلکه تنها همه چیز در همان جایی که بود، متوقف شده است، هیچ پیامی مبادله نشده است و هیچ‌یک از طرفین شرط جدیدی نگذاشته‌اند. این به این معناست که به نتیجه رسیدن مذاکرات تنها معطل یک تصمیم و پیام از سوی ایران است. بنابراین آقای امیرعبداللهیان و تیمشان هیچ کار دشواری در این قدم‌ها پیش رو ندارد. وقتی این پیام مبادله شود مسیری برای توافق باز خواهد شد که آنگاه چانه‌زنی‌ها مهم خواهند شد و در آن زمان باید دید که دیپلمات‌ها چقدر قادر خواهند بود از منافع ملی به خوبی دفاع کنند و بیشترین امتیاز ممکن را بگیرند.
منبع: آرمان