زمانی در تاریخ اندیشه، دوستدار حکمت، سقراط، در دادگاه عوام‌فریبان در دفاع از حقیقت «بخردانه»ی قدسی و هستی، گواهی داد، جام شوکران را سرکشید.
احسان شریعتی نوشت: در مقام فریضه‌‌ی اخلاقی
مهم‌ترین نکته‌ای که در ایام اربعین نباید از یاد برد این حقیقت تاریخی است که قیام حسینی در اساس علیه حکومتی شریعت‌مدار رُخ داد و از همین‌رو امام متهم به خروج و فتنه و تکفیر شد. از این‌رو مقاومتی افشاگر و آگاهی‌بخش ضروری می‌نمود. معنای شهادت (بمثابه وظیفه و تکلیفی متفاوت با جهاد)، برافروختن یک شمع در دل تاریکی است. سیاهی بر همه جا سیطره یافته که ناگهان جرقه‌ای کوچک در ظلمت می‌درخشد. و این شاخصه‌ی نور است که هرچند کوچک، تمامی سیاهی را می‌شکافد و سلطه‌ی بلامنازعش را درهم می‌شکند.
در تاریخ اسلام هنگامی که قرار شد نهضت به نظام تبدیل و یا نظام های باژگونه بازتولید شوند، فرزند انقلاب در برابر انحراف خلافت به امارت (یا سلطنت) تسلیم نشد و نه گفت، و در محکمه‌ی تاریخ گواهی داد که در آنجا که «نمی‌توان» جهاد کرد «می‌بایست» رویاروی قدرت ایستاد و حقیقت را ابلاغ کرد اگرچه با بذل جانِ خویش و تا آنجا که بتوان به‌شکل خشونت‌پرهیز.
درس قیام عاشورا برای امروز نیز این است که در برابر گروه‌ها و اقلیت‌هایی که بناگاه از پشت کوه از راه می‌رسند و با خودمقدس‌پنداری، اعلام می‌دارند که می‌خواهند به‌نام و به‌نمایندگی خدا و خلافت و جانشینی پیامبر او به اجرای احکام شریعت بر خلق اعلام بیردازند و بر گرده‌ی مردم سوار بر آنها امارت و حکومت کنند، باید ایستاد، نه گفت و شهادت داد که «برترین جهاد ابلاغ کلمه‌ی حق است نزد سلطان جائر».
زیرا نماینده‌ی حقیقی خدا خلق اوست و آنان که به‌نام «سایه و آیه و مایه»ی خداوند بخواهند حق حاکمیت مردم بر خویش را غصب کنند، نقض غرض توحید کرده و دین شرک را در ردای دین پوشانده اند.
برای نمونه، هم‌اینک مقاومت پنجشیر کوچک بروشنی نشان خواهد داد که جرقه‌ی نور یک شمع کوچک چگونه چیرگی فراگیر سیاهی را می‌شکافد و تمام‌خواهی آن‌را به تعلیق میآورد. در اینجا تمامی خاص‌گرایی‌های قومی و فرقه‌ای، دینی و عقیدتی، و..، رنگ می‌بازند و از آن پس سخن از گواهی دادن در دادگاه تاریخ در دفاع از ارزش‌های انسانی، مردمی و جهان‌روا به میان و میدان خواهد آمد.
زمانی در تاریخ اندیشه، دوستدار حکمت، سقراط، در دادگاه عوام‌فریبان در دفاع از حقیقت «بخردانه»ی قدسی و هستی، گواهی داد، جام شوکران را سرکشید.
زمانی دیگر در تاریخ ایمان، عیسی پور مریم با مشروعیت‌زدایی اخلاقی از سلطه‌ی امپراطوری و نفاق فریسیان به دفاع از معنویت مجسم برخاست و تحمل آن مصائب را به جان خرید.
و سرانجام، باز در تاریخ اسلام، حسین فرزند فاطمه نیز در افشای دگردیسی دینِ توحید و نبوت و شورا به دولتِ خلافت و امارت و سلطنت، و در دفاع از زیبایی زندگیِ شایسته‌ی کرامت انسانی شهادت داد و شمعی کوچک را در دل تاریکی تام و حاکم برافروخت.
و امروز ما، در برابر دادوستد‌های پلید نوامپراطوری‌گری‌های سیاسی و تاریک‌اندیشی‌های فرهنگی و مذهبی، بیش از هر زمان دیگر، به شجاعت اندیشیدن، دلیری اخلاقی، و مقاومت جانانه برای ابلاغ پیام روشنایی نیازمندیم. درخشش و «کنش گفتاری» این نه گفتن به‌موقع، هرچند به‌ظاهر نحیف، تمامی هیبت سیاهی را یکجا به تعلیق در میآورد...
منبع: وبسایت شخصی دکتر احسان شریعتی