بهنظر میرسد حضور ایران در شانگهای بیشتر از این لحاظ دارای اهمیت است که بستری فراهم میشود که در عرصه بینالملل حضور فعال داشته و در انزوای بین المللی قرار نگیرد.
فریدون مجلسی نوشت: ایران در سالهای اخیر به دلیل اتفاقاتی که رقم خورد در وضعیت خاصی قرار گرفته بود و عضویت در سازمان شانگهای مسیری را ایجاد میکند تا از این شرایط فاصله گیریم. ایران به مرحلهای رسیده بود که حتی نمیتوانست با همسایگان خود نیز ارتباط متعارف داشته باشد. امروز پیوستن به سازمان شانگهای برای ایران بیشتر دستاورد سیاسی دارد.
نکته قابل تامل در این عرصه اختلافات سیاسی ایران و تاجیکستان در سالهای گذشته بود که به مانعی در مسیر پیوستن ایران به سازمان شانگهای بدل شده بود. رفع کدورت ایران و تاجیکستان یکی از مهمترین علتهایی بود که منجر به پذیرش ایران در سازمان شانگهای شد. این نشان میدهد که هرگونه اختلافی با سایر کشورها نمیتواند به نفع ایران باشد. باید توجه داشت که امروز سازمان شانگهای کاربرد اتحادیه اروپا را ندارد که تصور شود با پیوستن به آن تمامی مشکلات ما حل میشود.
در سازمان شانگهای کشورهای بزرگی همچون روسیه و چین وجود دارند که بیشتر درون گرا هستند و حتی کشورهایی نیز وجود دارد که اختلافات زیادی با یکدیگر دارند، در حالی که تنها اختلاف در اتحادیه اروپا، تفاوت زبانها و گویشهاست و این کشورهای اروپایی هماهنگی خوبی با یکدیگر دارند. اهمیت سازمان شانگهای در درجه نخست از جانب کشورهایی است که به لحاظ اقتصادی ذی نفع هستند که عموما کشورهای آسیای شرقی بوده و دارای شباهتها و همکاریهای مشترکی هستند.
بهنظر میرسد حضور ایران در شانگهای بیشتر از این لحاظ دارای اهمیت است که بستری فراهم میشود که در عرصه بینالملل حضور فعال داشته و در انزوای بین المللی قرار نگیرد. امروز تلاش کشورهای عضو سازمان شانگهای بیشتر معطوف به بهبود مناسبات تنگاتنگ اقتصادی و روابط فیمابین است در حالی که ایران در این مسائل با این کشورها شریک نیست و نکته مهمتر آنکه ایران که در حال حاضر با کشورهای مختلفی در منطقه و عرصه بین المللی دچار چالش بوده و کشورهای عضو از این جهت تمایل چندانی ندارند که در چنین چالشهایی با ایران شریک شوند. مقوله مورد اهمیت دیگر نیز این است که فاصله فرهنگی ایران با برخی کشورهای عضو سازمان شانگهای بسیار زیاد است.
برای مثال ایران نزدیکی فرهنگی زیادی با ترکیه و جمهوری آذربایجان دارد اما برای مثال این نزدیکی فرهنگی را با چین و روسیه ندارد و صرفا یکی دو کشور از نظر فرهنگی به ایران نزدیک هستند که این امر نیز خود یک چالش است. از سوی دیگر به این نکته نیز باید توجه داشت که امروز علاوه بر این موارد برخی مسئولان، ایران را از ارتباط بانکی بین المللی به واسطه تصویب نکردن FATF منع کردهاند و عملا خودمان خودمان را تحریم کردهایم. این موارد و قوانین را روسیه و چین و سایر اعضای سازمان شانگهای نیز تصویب کردهاند اما ایران هنوز آنها را نپذیرفته است که این خود به چالشی برای ایران بدل میشود.
منبع: آرمان