آیت الله سروش محلاتی

دو گانگی در سیاست داخلی بین خودی و غیر خودی و تبعیض در حقوق انان و نیز دو گانگی در سیاست داخلی و خارجی ، نشانه راست نبودن ادعاهاست. هر وقت که دولتی بتواند بگوید که با مردم کشورهای دیگر مانند شهروندان خودم عمل میکنم و مردم کشور خودم نیز از همان حقوقی برخوردارند که برای دیگران مطالبه میکنم ، سیاست به “راستی” رسیده است وگرنه شکلی از همان “تبعُّض فرعونی” در جریان است.

 

آیت الله محمد سروش محلاتی نوشت: علامه نائینی در اثر معروفش بحث جالبی دارد و میگوید : فرعون “مستبد مطلق” نبوده و نسبت به خودیها (قبطیان) رفتارش توام با احترام و رعایت آزادی انان بوده و نسبت به غیر خودیها (سبطیان) با خشونت و استبداد عمل میکرده است .

نائینی در این باره دو شاهد قرانی میاورد : یکی ان که فرعونیان در باره شیوه برخورد با موسی به بحث و گفتگو پرداختند و او فضای اظهار نظر را برای آنان باز گذاشته بود ( سوره طه ایه۶۲) و دیگر انکه خداوند فرموده او “عده ای” را به استضعاف گرفته بود ( سوره قصص ایه۴ یستضعف طائفه منهم) . عبارت سنگین او چنین است :

رفتار دولت فرعونیه با وجود ادعای الوهیت ، مُبعَّض و نسبت به قبطیان که قومش بودند “شورویه” و نسبت به اسباط بنی اسرائیل “استعبادیه” بوده است . ( تنبیه الامه ص ۷۱) در همانجا وی افزوده است که این دوگانگی در سیاست داخلی و خارجی انگلیس هم هست که به مردم خودش ازادی میدهد و مردم هند را به ذلت و خواری میافکند .

علامه طباطبایی در تفسیر گرانقدر المیزان بارها مواضع اجتماعی و سیاسی دول اروپایی را مورد انتقاد قرار داده است . اشکالِ علامه هم همین دوگانگی سیاست داخلی و خارجی است که چرا فرانسویان برای خوشان ازادی را می پسندند ولی برای ملتهای مستعمره خود مثل مردم الجزائر نمی پسندند ؟

علامه در بحث از بردگی با اشاره به مصوبه کنفرانس بروکسل در منع بردگی میگوید: برده گیری همان رفتار غربیهاست که که ازادی را از ملتها سلب کرده و اراده خویش را بر دیگران حاکم مینمایند … برای صدق گفتار ما به شکنجه ها و ازارهای ملت الجزائر از فرانسویان بنگرید که چکونه دست انان به خون اغشته است و نیز ظلم انگلیس در کشورهای عربی و…( المیزان ج۶ ص۵۰۹)

این منطق پیوسته از استواری و اتقان برخوردار است و بر اساس ان میتوان تشخیص داد که کدام دولت در حق طلبی و عدالت خواهی راست میگوید و واقعا به حقوق مردم احترام میگذارد ؟ ایا دولتی که به دیگران در عدم رعایت حقوق مخالفان اعتراض دارد و یا دیگران را به دلیل عدم پای بندی به دموکراسی محکوم میکند ، ایا در برابر ملت خویش رو سفید است؟

دو گانگی در سیاست داخلی بین خودی و غیر خودی و تبعیض در حقوق انان و نیز دو گانگی در سیاست داخلی و خارجی ، نشانه راست نبودن ادعاهاست. هر وقت که دولتی بتواند بگوید که با مردم کشورهای دیگر مانند شهروندان خودم عمل میکنم و مردم کشور خودم نیز از همان حقوقی برخوردارند که برای دیگران مطالبه میکنم ، سیاست به “راستی” رسیده است وگرنه شکلی از همان “تبعُّض فرعونی” در جریان است. آیا اعتراض ما به دولتمردان آمریکا جز این است؟