عبارت وکلای امت بهطور کامل تصریح میکند، که والی و حاکم، تنها وکیل مردم است و حق ندارد به میل و خواهش خود بر آنان فرمان براند و در حکمرانی بر مردم، خودرأی و خودکامه باشد، یا آنان را سرکوب کند، شکنجه دهد، اموالشان را مصادره کند و کرامت و حرمت آنان را نگه ندارد.
آیت الله سید مرتضی شیرازی نوشت: در روایتهای بسیاری قدرت و حکومت مصداقی از امانت بهشمار میروند. برای نمونه در نامهای امیر مؤمنان ع به یکی از والیانش میفرمایند:
حکمرانی برای تو طعمه نیست، بلکه امانتی است بر گردن تو، و از تو خواستهاند که فرمانبردار کسی باشی که فراتر از تو است. تو را حقی نیست که هر چه خواهی رعیت را فرمان دهی، یا خود را درگیر کاری بزرگ کنی، مگر آنکه دستوری به تو رسیده باشد. در دستان تو مالی است از اموال خداوند عزّوجلّ و تو خزانهدار آن هستی. (نهجالبلاغه، نامه ۵٫)
همچنین حضرت در جای دیگری درباره حاکمان بنیامیه میفرماید:
به غارت بیتالمال پرداختند، همانند شتری که بر سبزه بهاران درآمده است. (نهجالبلاغه، خطبه ۳٫)
بنابراین تا زمانی که حکومت و ریاست بر مردم و اداره امور کشور، امانتی بر دوش حاکم است، حق ندارد از آن کام گیرد و زراندوزی کند و برای خود از اموال مسلمانان قصر و کوشک بسازد.
در روایت دیگری از کتاب الکامل فی التاریخ اثر ابن اثیر آمده است که امیر مؤمنان ع خطاب به مردم میفرماید:
ای مردم! مسئله حکومت، امر و حق شما است و کسی در آن حقی ندارد، مگر فردی که شما انتخاب کردید، و من نیز تنها کلیددار حقوق شما هستم. (الکامل فی التاریخ، ج ۳، ص ۹۳٫)
در روایت دیگری امام علی ع در نهج البلاغه میفرمایند: با مردم به انصاف رفتار کنید و در توجه به خواهشهای آنان شکیبا باشید، زیرا شما خزانهداران ملت و وکلای امت هستید. (نهجالبلاغه، نامه ۵۱٫)
این سخن بهطور واضح نشان میدهد که حاکمان، خزانهداران مردم هستند و خزانهدار، امانتدار است. همچنین حاکمان را وکیلان مردم میخواند و وکیل نیز امین موکل است. بر خزانهدار لازم است که در گنجینه به مردم خیانت نکند و نیز بر وکیل لازم است، که در آنچه وکالت یافته، بدعهدی نکند.
عبارت وکلای امت بهطور کامل تصریح میکند، که والی و حاکم، تنها وکیل مردم است و حق ندارد به میل و خواهش خود بر آنان فرمان براند و در حکمرانی بر مردم، خودرأی و خودکامه باشد، یا آنان را سرکوب کند، شکنجه دهد، اموالشان را مصادره کند و کرامت و حرمت آنان را نگه ندارد. طبیعی است که وکیل حق چنین برخوردهایی را با موکل خود ندارد.
(گزیده ای از کتاب حکمرانی خوب، اثر آیت الله سید مرتضی شیرازی)