در قرآن پیروزی و فتح مبین اشاره به صلح دارد؛ منظور از فتح مبین، صلح حدیبیه است، بنابراین قرآن جنگ را برتر و مقدم نمی‌داند.
یادداشتی که در ادامه می آید به مناسبت شهادت امام حسن مجتبی(ع) و پرداختن به ماجرای صلح ایشان است که توسط آیت الله سیدمصطفی محقق داماد نگاشته شده است:
همه هوادار خوبی‌ها باشیم و مقابل بدی‌ها بایستیم. به معنای عام کلمه، هیچ‌کس حق ندارد به دیگری فرمان دهد. برای مثال باید هوادار ادب باشیم و با بی‌ادبی مخالفت کنیم، هیچ کس حق ندارد به دیگری فرمان دهد؛ در نهایت وظیفه ما تواصی و توصیه کردن است؛ از آداب مسلمانان در قرآن مجید به تواصی اشاره شده است و می‌گوید: «تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ ». امام صادق(ع) در روایتی به موضوع امر به معروف اشاره می‌کند. در این روایت شخصی از امام صادق(ع) می‌پرسد که امر به معروف و نهی از منکر برای همه امت واجب است؟ ایشان پاسخ می‌دهد: خیر. کسی می‌پرسد چطور بر همه امت واجب نیست؟ در حقیقت ایشان می‌گوید امر به معروف بر کسی که القوی، المطاع و العالم بالمعروف من المنکر واجب است؛ یعنی شخص امر کننده باید کسی در حد خود ایشان باشد. [۱]
هرکسی نمی‌تواند مردم را امر به معروف کند
آن شخص آیه‌ای را برای امام صادق(ع) می‌خواند و می‌گوید: «لا على الضعیف الذی لا یهتدی سبیلا إلى‌ای من‌ای یقول من الحق إلى الباطل» بنابراین «فهذا خاص غیر عام» افراد خاصی باید امر به معروف را انجام دهند نه اینکه هر کسی در زندگی مردم فضولی کند. امام صادق(ع) در نهایت می‌فرماید: امر به معروف در اصل اعتراض به قدرت است آن هم در زمانی که اثر داشته باشد، نه اینکه افراد در زندگی هم دخالت کنند.
او با توجه به هدف امام حسین(ع) از قیام اضافه کرد: برخی می‌گویند: امام حسین(ع) برای امر به معروف و نهی از منکر قیام کرد اما امام حسین(ع) نه جهاد کرد و نه امر به معروف بلکه ایشان برای دفاع از دموکراسی حرکت کرد؛ یعنی نگذاشت کسی به زور از شخصی رای بگیرد. در زیارت عاشورا هم بارها می‌گوید: «اِنی سِلْمٌ ِلِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَربٌ لِمَنْ حارَبَکُم» یعنی من جنگ ندارم و آنها خونریزی کردند.
در قرآن پیروزی و فتح مبین اشاره به صلح دارد؛ منظور از فتح مبین، صلح حدیبیه است، بنابراین قرآن جنگ را برتر و مقدم نمی‌داند. من از صلح امام حسن(ع) یک برداشت دیگری هم دارم و امیدوارم نسبت به این مساله سوءبرداشت نشود. صلح امام حسن(ع) یک پیام دیگر هم دارد؛ اینکه ایشان با چه کسی صلح می‌کند همه می‌دانند که معاویه ستمگر و ظالم است. این مساله یک پیام دارد من معتقدم ما باید در شیعه خلافت را از امامت جدا کنیم. امامت امری قدسی و متصل به خداوند است و خداوند امام را مشخص می‌کند. جنبه امور دنیوی انسان‌ها هم با بیعت و شوراست و شیعه برای خلافت تقدس قائل نیست. کاتولیک‌ها هم در قرون وسطی می‌خواستند قدرت دنیوی را قدسی کنند اما شیعه به این مساله معتقد نیست. بنابراین اگر خلافت، قدسی بود صلح امام معنایی نداشت؛ پس یکی از پیام‌های صلح امام حسن(ع) این بود که زندگی دنیوی را باید از تقدس جدا کرد.
۱٫ اشاره به روایت «إنما هو على القوی، المطاع و العالم بالمعروف من المنکر».