محمدرضا جورکش

رقبای حاضر در دور دوم انتخابات که از ائتلافات حزبی متنوعی برخوردارند ،دارای دو ایدئولوژی کاملا متفاوت و متضادی هستند که در مقابل هم صف آرایی کرده اند.

 

محمدرضا جورکش نوشت: با فرض اینکه انتخابات این دوره در کشور ترکیه در کمال صحت و سلامت برگزار شد وچیزی حدود ۸۷درصد از واجدین شرایط در انتخابات شرکت کردند و به درستی نتایج انتخابات با اختلاف حدود ۵ /۵درصدی بنفع اردوغان بعنوان پیشتاز دوره اول انتخابات اعلام شد و در نتیجه انتخابات به دوره دوم کشیده شد،بنظر نگارنده تحلیل نتیجه دور دوم انتخابات ترکیه بر اساس دو مولفه ۱_امید و۲_ماهیت آرا و انگیزه رای دهندگان جای توجه و تامل دارد.
براین اساس بطور مختصر به تاثیر این دو مولفه بر نتیجه دور دوم انتخابات ترکیه می پردازم.

۱-: امید
گرچه اردوغان با تمام توان در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری ترکیه برای پنجمین بار شرکت کرده و به ظاهر پیشتاز دوره اول بااخذ۴۹/۵درصدآراء اعلام شد. هرگز ایشان و طرفدارانش تصور این معنا را نداشتند که انتخابات به دور دوم کشیده شود چرا که خود را پیروز قاطع در دوره اول می دانستند.

از این نظر، چون انتظارات حزب و طرفداران آقای اردوغان در این دوره بر آورد نشد و انتخابات به دور دوم کشیده شد تا حدود زیادی ضریب امید خود را برای پیروزی در انتخابات از دست داده اند، از این رو بنظر می رسد طرفداران اردوغان در دور دوم انتخابات نسبت به دوره قبل ریزش داشته باشد. علاوه براین
تجربه نشان داده که تعداد رای دهندگان با میانگین جهانی در دور دوم انتخابات نسبت به دوره اول کمتر خواهد بود مزید بر علت خواهد بود که در این دور واجدین شرایط کمتری بپای صندوقهای رای خواهند آمد. این پدیده به این معناست که روند طبیعی با مد نظر داشتن این ملاحظات چندان به نفع اردوغان نخواهد بود و
فرایند آن در نهایت وفق مراد اردوغان و طرفدارنش پیش نخواهد رفت.

اما در مقابل طرفداران قیلجدار اوغلو که برای اولین بار به عنوان یک اپوزیسیون در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه توانسته اند اراء بالایی را در مقابل اردوغان کسب کنند امید و انگیزه وافری برای آنها رقم خورده که به نظر می رسد تاثیر مضاعفی برای حضور بیشتر و منسجم تر طرفداران قلیچدار اوغلو را در پی داشته باشد.

نتیجه حاصل از این روند بر اساس مولفه امید حاکی از آن است که قلیچدار اوغلو از شانس بیشتری برای پیروزی در این دور از انتخابات برخوردار باشد.

۲_ ماهیت آراء و انگیزه رای دهندگان

رقبای حاضر در دور دوم انتخابات که از ائتلافات حزبی متنوعی برخوردارند ،دارای دو ایدئولوژی کاملا متفاوت و متضادی هستند که در مقابل هم صف آرایی کرده اند. از یک طرف اردوغان اسلامگرا با ایدئولوژی اسلامی و در طرف مقابل قلیچدار اوغلو با اندیشه ای سکولار که نتایج رایج آن در سیاست تجربه شده و ممدوح بنظر می آیدقرار دارد.

این دوگانگی به این معناست که ماهیت آرا در یک سو ایدئولوژیک و تکلیفی و از سوی دیگر سیاسی و رقابتی است. در این راستا طرفداران اردوغان که غالب آنها نگاه ایدئولوژیک اسلامی دارندحضور در انتخابات را با انگیزه عمل به تکلیف شرعی دنبال می کنند و کمتر بدنبال رقابت سیاسی نسبت به انجام تکلیف شرعی هستند. از این نظر تجربه ثابت کرده که شرکت این طیف در دور دوم انتخابات بمراتب کمتر از دور اول خواهد بود. در نتیجه این روند معطوف به این مولفه ها نمی تواند عاقبت خوشایندی را برای اردوغان رقم بزند.
برعکس این روند با توجه به اینکه قلیچدار اوغلو بعنوان یک رقیب جدی اوردغان( با اختلاف کم و قابل جبرانی) به شمار می اید واز نگرش سیاسی سکولار برخوردار است ، بدیهی است غالب آراء اخذ شده ایشان از ماهیت سیاسی برخوردار باشد این آرا در ذات خود کاملا رقابتی عمل می کند؛ در مقابل اندیشه اسلامگرایی اردوغان و طرفدارانش قرار دارد.

از این منظر کنش گران این طیف با انگیزه رقابتی با جدیت برای پیروزی در انتخابات شرکت می کنند و بر خلاف طیف مقابل که حکومت و سیاست را فرازمینی بر می شمارند نوع نگاهشان تماما زمینی و تجربه شده نوع حکمرانی خوب است . در این صورت رقابت بعنوان موتور محرکه ای برای شرکت در انتخابات برای بدست گرفت قدرت سیاسی به شمار می آید. این نگاه بر خلاف نگاه رقیب که واکنشی انفعالی دارد از واکنش هجومی برخوردار است که معمولا تجربه ثابت کرده در دور دوم انتخابات ها پیروز میدان بوده اند. از این منظر هم بنظر می رسد اوضاع بنفع قیلچدار اوغلو رقم بخورد و ایشان در این دور از انتخابات شانس بیشتری برای پیروزی داشته باشد .
در مجموع می توان نتیجه گیری کرد که به لحاظ این مولفه و این شاخص ها با رعایت فرض بر شمرده در صدر مطلب در صورتیکه اتفاق خاصی رخ ننماید، پیروزی قلیچدار اوغلو در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه محتمل تر است.
۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۲.