در گفت و گو با صبح ما؛

نماینده پیشین مجلس به صبح ما گفت: چیزی که می‌گویم شاید خیرخواهانه‌ترین جمله‌ای باشد که یک نفر می‌تواند به آقا رئیسی بگوید، آقای رئیسی برای این‌که بتوانید در مذاکرات به نتیجه برسید امروز وضعیت شما مناسب است، معلوم نیست ۴ماه دیگر شرایط مانند امروز باشد. الان دولت باید تحرکی از خود نشان دهد و صبر نکند همه جناح‌های داخلی برگه حمایت سفید امضا به آقای رئیسی بدهند.

 

صبح ما| سکان هدایت وزارت خارجه در دولت ابراهیم رئیسی به‌دست حسین امیرعبداللهیان افتاده است. این درحالی‌ست که مذاکرات ایران با طرف ۵+۱ متوقف شده است. با این وجود وزیر امورخارجه اعلام کرده بیشتر تمرکز خود را در بهبود روابط با همسایگان خواهد گذاشت.

درهمین‌باره احمد شیرزاد، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در دوره‌ی ششم به پایگاه خبری «صبح ما» گفت: «این ایده یک مدتی کار می‌کند اما مسئولان به زودی متوجه خواهند شد این‌که گفته می‌شود ما بیشتر با کشورهای منطقه روابط خواهیم داشت فقط ۵۰درصد مسئله است درحالی‌که طرف مقابل هم باید آماده باشد. آقایان گمان می‌کنند به ذهن پیشینیان نرسیده گسترش رابطه با پاکستان، ارمنستان یا ترکمنستان خوب است، اما این روابط یک ظرفیت محدودی دارد که در همه عرصه‌ها کارآمد نیست. مثلاً فرض کنید اگر زمانی ترکمنستان عضو شورای امنیت سازمان ملل شود هرگز به‌نفع ما رای نخواهد داد؟! بنابراین رابطه با قدرت‌های بزرگ از اهمیت بیشتری برخوردار است.»

وی ادامه داد: «نه‌تنها این دولت بلکه همه دولت‌های قبلی هم برای بهبود رابطه با همسایگان تلاش کردند ولی اگر آقای امیر عبدللهیان می‌خواهد برای برقراری ارتباط با همسایگان کاری انجام دهد بیاید بررسی کند چه کسانی بودند که چند سال قبل به سفارت عربستان حمله کردند و ما برسر این حملات چقدر خسارت دادیم؟ این اتفاق از همان جناحی رخ داد که آقای امیرعبدللهیان هم از طرف همان جناح وزیر خارجه شده است. درغیر اینصورت تمام رجال سیاسی می‌دانند بهبود رابطه با عربستان اتفاق خوبی است.»

شیرزاد گفت: «البته بخشی از مشکلات ایران و عربستان به‌دلایلی نیست که ما درست کرده باشیم. به‌هرشکل طرف مقابل احساس قدرتی دارد و تصور می‌کند از گل‌آلود بودن روابط ایران با قدرت‌های جهانی می‌تواند بهره‌برداری کند. مطمئناً بهبود رابطه ایران با آمریکا و اروپا می‌تواند بر بهبود روابط با همسایگان ما تاثیر جدی داشته باشد. همسایگان مانند هر کشور دیگری دنبال منافع خود هستند وقتی احساس کنند که رابطه ما با قدرت‌ها گل‌آلود شده سعی می‌کنند از فضای ایجاد شده بهره‌برداری کنند. بنابراین بهبود روابط با همسایگان مسئله‌ای نیست که در خلاء انجام شود، بدون حل و فصل مسائل اساسی سیاست خارجی ما تغییری نمی‌کند.»

این فعال سیاسی توضیح داد: «همان‌طورکه گفتم صرفاً ایده بهبود روابط با همسایگان ظرفیت‌های محدودی برای ایران ایجاد می‌کند و مشخص نیست به انداره داده‌های ما برای کشور آورده هم داشته باشد. اگر دربرابر امتیازاتی که قرار است در مذاکرات ۵+۱ به طرف غربی داده شود واقعاً حساس هستیم این حساسیت هم باید در روابط ما با کشورهای منطقه وجود داشته باشد. سیاست خارجی باید توازنی برای بده بستان‌ها برقرار کند.»

شیرزاد عنوان کرد: «کسی با بهبود روابط ایران با کشورهای پیرامون مخالف نیست اما باید بدانیم با این کار معجزه‌ای به نفع ایران رخ نمی‌دهد، قرار نیست دریچه‌ها و فرصت‌های صادراتی روی ایران باز شود و امکانات زیادی از این مسیر گیر ایران بیفتند. البته بهبود روابط با عربستان اهمیت دارد چراکه چنین اتفاقی می‌تواند در حل مسائل بین‌المللی ایران تاثیر بگذارد از این روی باید دنبال عوامل تنش‌زایی باشیم که روابط ایران و عربستان را بهم ریخت تا آن عوامل دیگر تکرار نشود.»

شیرزاد در پاسخ به این‌که آیا در زمان تحریم‌ها مدیریت اقتصاد کشور ممکن است؟ گفت: «چاره‌ای نیست، من با این ایده موافق هستم که برنامه‌ریز اقتصادی کشور نباید گمان کند مسئله تحریم فردا حل خواهد شد. اما این به آن معنا نیست که ما مسائل مربوط به تحریم را رها کنیم. به‌خصوص کسانی‌که در کادر سیاست خارجی ایران هستند باید تلاش کنند این مسائل حل شود. تحریم برای ما نقل و نبات نیست بلکه خسارت بار است، لذا نباید به استقبال تحریم برویم.»

این نماینده سابق مجلس درخصوص احتمال طولانی شدن مذاکرات هسته‌ای بیان کرد: «در یک مقطع زمانی برخی از صاحب نظران جناح اصولگرا گمان می‌کردند که خیر دو دنیای ما در تکنولوژی هسته‌ای است. بعد از برجام خوشبختانه این تابو شکسته شد و همانی شد که من سال‌ها قبل گفته بودم که مسئله توان هسته‌ای فقط به ما قدرت چانه‌زنی در سر میز مذاکرات می‌دهد و جای دیگری قابل خرج کردن نیست. اما تصور برخی اصولگرایان این بود که فناوری هسته‌ای را هرجایی می‌شود خرج کرد. تجربه مذاکرات برجام که کل نظام پشت آن ایستاد نشان داد اگر این توانایی جایی قابل خرج کردن باشد فقط پشت میز مذاکرات است.»

او ادامه داد: «امروز هم افزایش تولیدات هسته‌ای در ایران عمدتاً برای چانه‌زنی در میز مذاکرات است. بر این تصور هستم که مسئولان نظام این بار با همین ایده دارند تصمیم می‌گیرند. البته همیشه این خطر وجود دارد که بخش‌هایی از قدرت در داخل از این توان هسته‌ای خوششان بیاید و شیفته این مسئله شوند و شاید به‌تعبیر خودم آن را ناموسی کنند. البته فعلاً چنین برداشتی وجود ندارد.»

شیرزاد گفت: «الان دربین تصمیم‌گیران عالی نظام و به‌خصوص شورای عالی امنیت ملی اشرافی وجود دارد، به‌خصوص این‌که طرف غربی عهدشکنی کردند و اقدام جدی هم برای جبران آن انجام ندادند، ایران هم تلاش کرد قدرت خودش را به آن‌ها نشان دهد. اما نهایتاً همه این تلاش‌ها برای تبدیل شدن به اهرم چانه‌زنی در مذاکرات است و ما نباید گمان کنیم این اهرم فی‌نفسه برای ما سودی دارد، بنابراین تمام این داشته‌ها را باید در میز مذاکره خرج کنیم.»

وی تصریح کرد: «بنابراین تاخیر در مذاکرات به‌ضرر ایران است و باید هرچه زودتر به‌نتیجه برسد. فعلاً طرفین دیگری را به مذاکرات فرسایشی متهم می‌کنند اما آن‌چه مسلم است مذاکرات طولانی نه به نفع ما است نه به نفع طرف مقابل. ایران هم ناگزیر است به یک توافقی برسد. توافق هم به این معنی که نه خواسته کامل طرف مقابل اجرا شود و نه خواسته‌های کامل ایران.»

وی خاطرنشان کرد: «امروز به‌لحاظ موازنه قدرت در یک شرایط مناسب هستیم و خیلی معلوم نیست که گذر زمان این موازنه را به نفع ما پیش ببرد. چراکه ممکن است بعد از چهار پنج ماه بروز برخی مشکلات و تنش‌های داخلی دولت آقای رئیسی را از وضعیت فعلی ضعیف‌تر کند. لذا به‌نظرم به‌نفع آقای رئیسی و تیم ایشان است که تا شرایط مناسب هست زودتر مسئله را حل کنند. اگر شش ما بگذرد تجربه‌های قبلی نشان داده به‌محض وقوع اعتراضاتی در داخل طرف مقابل روند مذاکرات و گفت‌وگوها را متوقف می‌کند تا ببیند نتیجه مشکلات داخلی ایران چه می‌شود، تجربه‌های گذشته مانند وقوع حوادث دی ۹۶ و آبان ۹۸ نشان داده که طرف مقابل مذاکرات را کاملاً از دور تند می‌اندازد.»

وی در پایان گفت: «چیزی که می‌گویم شاید خیرخواهانه‌ترین جمله‌ای باشد که یک نفر می‌تواند به آقا رئیسی بگوید، آقای رئیسی برای این‌که بتوانید در مذاکرات به نتیجه برسید امروز وضعیت شما مناسب است، معلوم نیست ۴ماه دیگر شرایط مانند امروز باشد. الان دولت باید تحرکی از خود نشان دهد و صبر نکند همه جناح‌های داخلی برگه حمایت سفید امضا به آقای رئیسی بدهند. آقای رئیسی متاسفانه مقداری احتیاط دارد و نگران هست که کاری انجام ندهد تا کسانی از جناح اصولگرا به ایشان خرده بگیرند. با این وضعیت دست به عصا ایشان کاری نمی‌تواند کند، حتما باید از خود شجاعت نشان دهد و با موافقت مقام معظم رهبری، شورای عالی امنیت ملی و نهادها عالی نظام هرچه سریعتر مسئله را حل کند.»