فریدون مجلسی

اگر روابط ایران و عربستان‌سعودی احیا شود دو طرف با توجه به اتفاقاتی که در این چند سال روی داده است به سمت نوعی مدیریت رقابت پیش خواهند رفت تا هزینه‌های کمتری برای آنها و در کل منطقه به وجود آید.

 

فریدون مجلسی نوشت: احیای برجام موتور محرکه احیای روابط ایران و عربستان است، اگر در ادامه تهران و دولت رئیسی آغاز مذاکرات با اعضای ۱+۴ و آمریکا را برای احیای برجام در دستور کار قرار دهد، بی‌شک عربستان با دور تندتری به سمت احیای مناسبات با ایران پیش خواهد رفت، چون هم باعث کاهش هزینه‌های اقتصادی و امنیتی برای ریاض در جنگ یمن خواهد شد و هم این تنش‌زدایی می‌تواند امتیازات دیگری برای سعودی‌ها درخصوص دیگر پرونده‌ها را به دنبال داشته باشد.

زمانی که آمریکا و کشورهای اروپایی، چه در دوره حسن روحانی و چه در دولت سید‌ابراهیم رئیسی نتوانسته‌اند جمهوری اسلامی را به پای میز مذاکره برای احیای برجام بکشانند، احتمالا سعی شده است از مسیر دیگری یعنی احیای روابط با عربستان‌سعودی این مسأله در دستور کار قرار گیرد. چون اینجا مسأله دولت حسن روحانی، سید‌ابراهیم رئیسی یا هر رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب و یا اصولگرا نیست، بلکه مسأله حاکمیت و نظام است.

بنابراین آمریکایی‌ها و سه کشور اروپایی سناریوی دیگری را در دستور کار قرار دادند، به‌خصوص آنکه جمهوری اسلامی، هم در زمان دولت سید‌ابراهیم رئیسی و پیش‌تر در دوره حسن روحانی و از همه مهم‌تر در سطح نظام، سعی داشته و دارند که مناسبات خود را در سطح منطقه به‌خصوص با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با محوریت عربستان‌سعودی احیا کنند. این یک فرصت مغتنم برای واشنگتن و اروپایی‌هاست تا از مسیر احیای روابط تهران – ریاض، احیای برجام محقق شود.

اینجاست که نشان می‌دهد پروژه مهندسی معکوس مدنظرتان برای احیای برجام از طریق احیای روابط ایران و عربستان می‌تواند تا اندازه‌ای نزدیک به واقعیت باشد. احیای روابط ایران و عربستان به معنای پایان رقابت‌های دو کشور در سطح منطقه خاورمیانه نیست، بلکه به معنای مدیریت درست و عقلانی این رقابت خواهد بود. به معنای درست‌تر کلمه، باید عنوان کرد که احیای روابط ایران و عربستان‌سعودی یعنی مدیریت تبعات و آثار مخرب و نیز تلاش برای کاهش هزینه‌های انسانی، امنیتی، دیپلماتیک، لجستیکی و نظامی رقابت ایران و عربستان در غرب آسیا است.

به هر حال به دلیل رقابت‌های تهران و ریاض در خاورمیانه، نه تنها هزینه‌های بسیار زیادی را به ایران و عربستان وارد کرده که حتی کشورهای منطقه از یمن، لبنان، سوریه، عراق و فلسطین گرفته تا خود قطری‌ها، اماراتی‌ها و دیگر کشورها به طور مستقیم یا غیرمستقیم و با شدت و ضعف از این رقابت‌های ایران و عربستان‌سعودی و جنگ‌های نیابتی دو طرف متضرر شده‌اند.

بنابراین اگر روابط ایران و عربستان‌سعودی احیا شود دو طرف با توجه به اتفاقاتی که در این چند سال روی داده است به سمت نوعی مدیریت رقابت پیش خواهند رفت تا هزینه‌های کمتری برای آنها و در کل منطقه به وجود آید. ایران اکنون کارش به جایی رسیده که باید به هند نفت بفروشد و در ازایش برنج بگیرد، به سریلانکا نفت بدهد در‌ ازایش چای بگیرد و…؛ آیا این در شأن ملت و مردم ایران است؟! تمام این مسائل به مناسبات آزاد بانکی و رفع تحریم‌ها نیاز دارد. از طرف دیگر تا زمانی که برجام احیا و تحریم‌ها لغو نشود، بستر برای مناسبات اقتصادی ایران با کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای وجود ندارد.

یعنی شاید در عمل، روابط و مناسبات سیاسی و دیپلماتیک وجود داشته باشد، ولی بی‌شک بدون احیای برجام این روابط نمی‌تواند آورده و دستاورد اقتصادی و تجاری برای ما به دنبال داشته باشد، خصوصاً که دولت رئیسی سعی می‌کند از احیای روابط با همسایگان به آورده اقتصادی دست پیدا کند. این در حالی است که رسیدن به این مهم عملا غیر ممکن است، چراکه کشورهای همسایه تا زمان احیای برجام نمی‌توانند و نمی‌خواهند که روابط تجاری با ایران را احیا کنند.

 

منبع: آرمان