در گفت و گو با صبح ما؛

یک حقوقدان به «صبح ما» گفت: کسانی‌که از مبارزه با فساد بدون گردش آزاد اطلاعات حرف می‌زنند شک نکنید که کمترین اعتقادی به مبارزه با فساد ندارند. یکی از مهم‌ترین و موثرترین لوازم مبارزه با فساد گردش آزاد اطلاعات و آزادی بیان است.

 

صبح ما| طی چند روز گذشته خبری از تلاش برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای مسدود کردن پیام رسان‌های خارجی و همچنین درنظر گرفتن حبس برای فروشندگان فیلتر شکن به‌گوش رسید. موضوعی که توسط رضا تقی‌پور نماینده مردم تهران مطرح شد. آن‌طورکه از صحبت‌های این نماینده پیدا است تلاش برای احراز هوی کاربران فضای مجازی، مسدود کردن پیام رسان‌های خارجی مگر این‌که با‌ قوانین ایران فعالیت کنند و کنترل پیام‌ها درصورت تشخیص نهادهای مربوطه جزو خواسته‌های اصلی این طرح پیشنهادی است. طرحی که حالا با واکنش‌های زیادی مواجه شده و تعدادی از کارشناسان آن را در مغایرت با آزادی بیان می‌دانند.

درهمین‌باره کامبیز نوروزی، حقوقدان در گفت‌وگویی با خبرنگار سیاسی صبح ما بیان می‌کند: «نکته جالب درخصوص طرحِ مربوط به‌ فضای مجازی که به‌واسطه مصاحبه یکی از نمایندگان مجلس در روزهای گذشته مطرح شد این است که گویا نمایندگانی که این طرح پیشنهادی را امضاء کرده بودند راضی نبودند طرح افشا شود و اخبار متناقضی در این خصوص از آن‌ها شنیده شد. طوری‌که برخی از آن‌ها حتی انکار کردند و برخی دیگر از امضاء کنندگان از این طرح تبری جستند.»

وی با اشاره به موارد نقض قانونی این طرح پیشنهادی ادامه داد: «طرح که درخصوص فضای مجازی پیشنهاد شده در جهت محدودسازی شدید آزادی بیان است. ما وقتی از آزادی بیان صحبت می‌کنیم باید یادآور شویم که بیان با وسائل مختلف ابراز می‌شود، گاهی این بیان در روزنامه یا کتاب، گاهی بواسطه موسیقی و سینما گفته و شنیده می‌شود و الآن با کمک تکنولوژی، محیط وب و پیام‌رسان‌ها هم یکی از ابزارهای آزادی بیان هستند. آزادی دسترسی به پلتفرم‌هایی که در محیط وب وجود دارد امروزه یکی از ضرورت‌های آزادی بیان است. هر انداره که دسترسی کاربران به این پلتفرم‌ها کمتر شود به منزله نقض حقوق ملت در زمینه آزادی بیان است. این طرح از نظر حقوقی نقض قانون اساسی است که با حقوق ملت مغایرت دارد.»

از طرفی به‌نظر می‌رسد این طرح مانع ایجاد شفافیت در مسیر مبارزه با فساد خواهد شد. اما این‌که چرا نمایندگان مجلس با وجود محدودیت‌هایی که طرح آن‌ها در مسیر شفاف‌سازی ایجاد می‌کند اقدام به امضاء چنین طرحی کردند پرسشی است که در ذهن مخاطب ایجاد خواهد شد. نوروزی در واکنش به این مسئله بیان می‌کند: «کسانی‌که از مبارزه با فساد بدون گردش آزاد اطلاعات حرف می‌زنند شک نکنید که کمترین اعتقادی به مبارزه با فساد ندارند. یکی از مهم‌ترین و موثرترین لوازم مبارزه با فساد گردش آزاد اطلاعات و آزادی بیان است. وقتی گردش اطلاعلات به شکل‌های آشکار و پنهان محدود می‌شود طبیعتاً مبارزه با فساد هم اثربخش نخواهد بود. چه بسا کسانی‌که در پی محدودسازی گردش اطلاعات و سخت کردن دسترسی مردم به انواع وسائل ارتباطی هستند چندان تمایلی به گسترده‌تر شدن و اثر بخش شدن مبارزه با فساد نداشته باشند.»

این کارشناس رسانه‌ با توجه به ویژگی‌های مربوط به فضای وب و پلتفرم‌های پیام رسان ادامه می‌دهد: «طرفداران محدود سازی آزادی بیان در ایران شاید حدود دو دهه است که متوجه نیستند امکان جلوگیری از دستیابی کاربران ایرانی به محیط وب و پلتفرم‌های مختلف در عمل وجود ندارد. آن‌ها انواع و اقسام سیاست‌های محدود کننده اعم از فیلترینگ یا مسدود کردن سایت‌ها را تجربه کردند و به‌طور مستمر شکست خوردند و همچنان بر این روش‌های ناکارآمد غیرقانونی اصرار دارند. معتقدم این آقایان دچار یک تناقض هستند. از یک طرف نمی‌خواهند این پلتفرم‌ها امکان دسترسی آزاد به اطلاعات را برای مردم فراهم کند و از طرف دیگر هم اصلاً شناختی از جامعه، محیط وب و تکنولوژی ندارند. به‌همین دلیل با ایجاد هزینه‌های سنگین به‌طور مستمر اقدامات و تلاش‌هایی برای محدود کردن دسترسی‌های مردم انجام می‌دهند.»

نوروزی در پایان باتوجه به خواست احراز هویت کاربران در طرح پیشنهادی مجلس خاطرنشان می‌کند: «کسی که در این طرح می‌گوید تمام کاربران باید احراز هویت شوند اساساً متوجه نیست درباره چه تکنولوژی با چه تعداد کاربر دارد حرف می‌زند. گویا این آقایان درک اجتماعی، حقوقی و تکنولوژیک درباره این موضوع ندارند. و دائم دست به کارهایی می‌زنند که عملاً به شکست می‌انجامد.»