سازمان گزارشگران بدون مرز در اوایل فوریه اعلام کرد که از زمان بازگشت طالبان به قدرت، دست‌کم ۵۰ خبرنگار و کارمند رسانه در افغانستان برای مدت کوتاهی توسط پلیس یا استخبارات، آژانس اطلاعاتی طالبان بازداشت یا دستگیر شده‌اند.
به گزارش گروه بین‌الملل صبح ما به نقل از ای بی سی، «فوزیه سید زاده»، روزنامه‌نگار ۳۲ساله، پس از هشت ماه مخفی شدن و جابه‌جایی بین سه خانه امن در شهرهای مختلف زادگاهش افغانستان، در ماه آوریل از کشورش تحت حکومت طالبان گریخت.
سید زاده به ای بی سی نیوز گفت که پس از تسلط طالبان در ماه اوت گذشته به دلیل پوشش اخبار به‌ویژه تظاهرات زنان در کابل دستگیر و از سوی طالبان تهدید شده بود.
او به ده‌ها روزنامه‌نگار افغان دیگر که در پاکستان سرگردان هستند، ملحق شده است. بسیاری از آنها توانسته‌اند با کمک گروه‌های حقوق بشر افغانستان را ترک کنند، اما اکنون منتظر هستند تا سرنوشت خود را توسط کشورهای عضو سازمان ملل متحد، از جمله ایالات متحده، کانادا و آلمان که برنامه‌های ویژه‌ای برای اجازه ورود به آنها اعلام کرده‌اند، مشخص کنند.
سید زاده به این ای بی سی نیوز گفت: ما در افغانستان امنیت نداشتیم و می‌دانیم که اینجا هم امن نیست.
سید زاده با شاره به اینکه بسیاری از پناهجویان افغان که از طالبان به پاکستان گریخته‌اند با خطر احتمالی اعضای محلی طالبان روبرو هستند، افزود: برخی از خبرنگاران و اعضای سابق گروه‌های حقوق بشری به‌عنوان اهداف در دسترس تری در نظر گرفته می‌شوند.
او به ای‌بی‌سی نیوز گفت: ما در تلاش هستیم تا به مردم کمک کنیم که شنیده شوند. اکنون که از طرف بسیاری از همکارانم اینجا هستم می‌توانم بگویم که ما نیز باید شنیده شویم، زیرا احساس می‌کنیم که جهان ما را فراموش کرده است.
در آخرین فهرست جهانی آزادی مطبوعات که گزارشگران بدون مرز در آوریل ۲۰۲۱ منتشر کرد، افغانستان از میان ۱۸۰ کشور در رتبه ۱۲۲ قرار گرفت. پاکستان در این فهرست رتبه ۱۵۷ را به خود اختصاص داد.
به گفته سید زاده، درحالی‌که برخی از این روزنامه‌نگاران با اعضای خانواده خود آمده‌اند، برخی دیگر مجبور شده‌اند تنها افغانستان را ترک کنند که در پاکستان در وضعیت آسیب‌پذیری قرار می‌گیرند.
او گفت: پاکستان خانه دوم اعضای طالبان است. آنها همه‌جا هستند و همچنان از ما جاسوسی می‌کنند. اگر تنها زندگی کنید و کسی را ندارید که به او تکیه کنید، زنده ماندن ترسناک و بسیار سخت خواهد بود.
پاکستان در واکنش اعلام کرد که خبرنگاران و امدادگران توسط پلیس محلی و ملی محافظت می‌شوند.
عبدالله خان، یکی از مسئولین وزارت خارجه پاکستان به ای بی سی نیوز بیان کرد: اگر پناهجویان با تهدیدی مواجه شوند، می‌توانند با نیروهای امنیتی وزارت داخله یا وزارت خارجه تماس بگیرند.
وی اذعان کرد که پاکستان از همه پناهندگانی که وارد کشور می‌شوند محافظت می‌کند و افزود که او نمی‌تواند در مورد موارد خاص اظهارنظر کند.
سرپرست سخنگوی وزارت خارجه طالبان به درخواست ای بی سی نیوز برای اظهارنظر پاسخی نداد.
در اوایل سال جاری، کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران در مورد ازبین‌رفتن آزادی مطبوعات در زمان طالبان از جمله فرمان سال گذشته مبنی بر اینکه خبرنگاران زن باید هنگام حضور در تلویزیون حجاب داشته باشند، هشدار داد.
به گفته کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، پاکستان در حال حاضر میزبان بیش از ۱٫۴ میلیون افغان ثبت‌نام‌شده است که در طول سال‌های جنگ مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که رسیدگی به پرونده‌های پناهندگی افغان‌ها در پاکستان به دلیل تعداد بیش از حد متقاضیان ممکن است زمان بر باشد.
در جریان تظاهرات روز ۲۷ آوریل در پاکستان، یک گروه متشکل از ۶۰ خبرنگار خواستار حمایت جامعه جهانی و پیگیری و تسریع پرونده‌های پناهندگی آنها شدند.
پس از این تظاهرات، سید زاده گفت که یک زن جوان که به‌تنهایی از کشور فرار کرده بود، از او پرسیده که آیا می‌تواند پیش سید زاده و خانواده‌اش بماند.
او به ای بی سی نیوز گفت: قبلم شکست از اینکه نتوانستم به او کمک کنم، زیرا ما در حال حاضر چهار نفر در تلاشیم تا از پس هزینه‌های خود تا زمانی که کشور امنی به ما اجازه ورود دهد، برآییم.
سید زاده که در افغانستان با شبکه تلویزیونی ستاره صبح و برنامه رادیویی زمین‌کار می‌کرد، یک مادر تنها است که یک پسر ۱۳ساله دارد. او به همراه پسرش، مادر پیرش و یکی از برادرانش از مرز افغانستان و پاکستان عبور کرد.
سید زاده گفت که برادرش که روزنامه‌نگار نیست نیز چندین بار توسط طالبان دستگیر و شکنجه شده است.
او گفت: من و برادرم بارها از سوی طالبان تهدید به مرگ و مجبور شدیم زودتر افغانستان را ترک کنیم. ما چاره‌ای نداشتیم جز اینکه پدرم و دیگر اعضای خانواده را در وطن ترک کنیم.
سازمان گزارشگران بدون مرز در اوایل فوریه اعلام کرد که از زمان بازگشت طالبان به قدرت، دست‌کم ۵۰ خبرنگار و کارمند رسانه در افغانستان برای مدت کوتاهی توسط پلیس یا استخبارات، آژانس اطلاعاتی طالبان بازداشت یا دستگیر شده‌اند.
این سازمان نوشت: این دستگیری‌ها که اغلب با خشونت همراه است، از چند ساعت تا نزدیک به یک هفته طول کشیده است. این دستگیری‌ها معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که خبرنگاران در حال پوشش تظاهرات خیابانی توسط زنان در پایتخت کابل هستند.
با وجود خطرات صحبت‌کردن، سید زاده متذکر شد که همکارانش در افغانستان و پاکستان به گزارش وضعیت وخیم زندگی تحت طالبان ادامه می‌دهند.
سید زاده گفت: پس از تجمع در پاکستان و درخواست تسریع در رسیدگی به پرونده‌های پناهندگی‌مان، از یکی از اعضای طالبان تماس تلفنی دریافت کردم که به من گفت اگر همچنان با رسانه‌ها صحبت کنم، مرا از دروازه‌های شهر آویزان خواهند کرد تا درس عبرتی شود برای سایر خبرنگاران. اما من از صحبت‌کردن دست نمی‌کشم، حتی اگر گاهی بترسم.
سید زاده که از اخبار دریافتی از اوکراین دل‌شکسته است گفت که عمیقاً با مردم اوکراین ارتباط دارد و از زندگی در شرایط جنگی یا مجبور شدن به ترک خانه احساس وحشت می‌کند.
او گفت: ما در این درد شریک هستیم. جنگ زخمی بر پیکر بشریت است و درد آن محدود به مرزها نیست.
سید زاده گفت که او و همکارانش در پاکستان شنیده‌اند که روند پرونده‌های پناهندگی آنها ممکن است به دلیل افزایش پناهندگان اوکراینی طولانی‌تر شود. بااین‌حال، او گفت که می‌خواهد همه در امان باشند، چه از اوکراین، چه افغانستان یا عراق.
او به ای بی سی نیوز گفت: درست است که روند پذیرش پناهجویان و مخصوصاً پناهجویان افغان در کشورهای غربی ممکن است تحت‌تأثیر فوریت پرونده‌های اوکراین قرار گیرد. بااین‌حال این موضوع بر احساس من نسبت به مردم اوکراین تأثیری ندارد.
او افزود: من معتقدم که جهان باید تهدیدهایی را که ما با آن روبرو هستیم به یاد بیاورد تا با ما به طور مساوی با اوکراینی‌ها رفتار کنند. فراموش‌شدن بدترین اتفاق است، به‌ویژه پس از تلاش همکارانم برای به گوش رساندن صدای افراد آسیب‌پذیر.
ترجمه: گلناز سادات غفاری